نیویورک تایمز در گزارشی به ماجرای ناپدید شدن نفتکش‌ها از صفحه رادارها با هدف دور زدن تحریم‌های آمریکا علیه ایران پرداخته است.

این روزنامه آمریکایی روز سه‌شنبه، ۱۱ تیرگزارش داد که یک نفتکش کوچک هفته گذشته پس از یک سفر ۱۹ روزه از چین به نزدیکی خلیج‌فارس رسید. مطابق با قوانین بین‌المللی، ناخدای کشتی موقعیت نفت‌کش، مسیر و سرعت و جزییات دیگر را گزارش کرده بود. ارتفاع عرشه کشتی از سطح آب نشان می‌داد که احتمالا خالی از بار باشد.

سپس این کشتی متعلق به چین به نام «سینو انرژی ۱» خاموش و از صفحه رادار ناپدید شد.

پس از شش روز، کشتی یاد شده بار دیگر روز یکشنبه نزدیک همان محل سابق، کمی دورتر از تنگه هرمز موقعیت خود را گزارش داد درحالی که ارتفاع آن از سطح آب نشان می‌داد که احتمالا پر است.

تحلیل‌گران تجاری با رصد داده‌های حمل و نقل و همچنین اطلاعات به‌دست آمده از مقام‌های اسراییل به این نتیجه رسیده‌اند که بخشی از شبکه ناوگان حمل و نقل جهانی، برای مقابله با تحریم‌های دولت ترامپ بر نفت و محصولات پتروشیمی ایران، در هنگام بارگیری در بنادر ایران به‌صورت مخفی عمل می‌کنند.

سمیر مدنی، از بنیانگذاران شرکت «تانکر ترکر» که از تصاویر ماهواره‌ای برای ردیابی تانکرها در بنادر ایران استفاده می‌کند، می‌گوید: « این موضوع ساده است. آن‌ها نمی‌خواهند این واقعیت را که در ایران بوده‌ و از تحریم‌ها اجتناب کرده‌اند، منتشر کنند.»

«تانکر ترکر» شرکتی است که نفت‌کش‌هایی که با بنادر ایران در ارتباط‌ند را شناسایی و رصد می‌کند.

یک معاهده دریایی تحت نظارت سازمان ملل کشتی‌های بالای ۳۰۰ تن را که در آبراهه‌های بین‌المللی در تردد هستند، ملزم به داشتن سامانه شناسایی خودکار کرده تا جلوی برخورد کشتی‌ها با موانع گرفته شود و به آن‌ها در جریان عملیات جست‌و‌جو و امداد کمک کند. این سامانه همچنین به کشورها امکان پایش تردد دریایی می‌دهد.

هر چند از منظر قوانین بین‌المللی خرید و حمل‌ و نقل نفت یا دیگر محصولات مرتبط از ایران غیرقانونی نیست، اما دونالد ترامپ نوامبر گذشته با خروج یک‌جانبه از برجام تحریم‌هایی را علیه ایران به اجرا درآورد.

از سوی دیگر ریچارد نفیو، پژوهشگر دانشگاه کلمبیا که در شورای امنیت ملی دولت اوباما، خط‌ مشی ایران را مطالعه می‌کرد، بر این باور است که در عمل شرکت‌های خارجی طرف معامله با شرکت‌های آمریکایی و همین‌طور بانک‌ها با خطر تحریم‌های آمریکا روبه‌رو هستند. 

از این رو، تدابیری نظیر ممنوعیت همکاری بانک‌های آمریکایی با این شرکت‌ها، توقیف دارایی‌ها و جلوگیری از سفر مقام‌‌های آن‌ها به ایالات متحده آمریکا در نظر گرفته شده است.

بر این اساس، چند شرکت دولتی چینی مرتبط با فعالیت هسته‌ای، موشکی و تسلیحاتی تحت تحریم آمریکا قرار گرفته‌اند.

جمعه گذشته برایان هوک، نماینده ویژه ایالات متحده آمریکا در امور ایران هم در لندن به خبرنگاران گفت که واشینگتن هر کشور واردکننده نفت از ایران را تحریم خواهد کرد.

مشکلات جدی در مسیر فروش نفت، ایران را به فکر راه‌هایی برای دور زدن تحریم‌ها انداخته است. گزارش‌های جابه‌جایی محموله یک نفت‌کش در آب‌های خلیج‌فارس و تغییر حرکت این نفت‌کش‌ در آب‌های جنوب آسیا ماه گذشته خبرساز شد.

در همین حال به گفته گری سامور، استاد دانشگاه براندیس، ایران با فروش ارزان‌قیمت نفت و محصولات پتروشیمی خود در تلاش است تا با تحریم‌های آمریکا مقابل کند.

از سوی دیگر و به باور تحلیلگران، شرکت‌های حمل و نقل با دور زدن تحریم‌ها عملا کارآمدی این اقدام را تضعیف می‌کنند، به‌ویژه اگر عواقبی متوجه شرکت‌ها و یا کشورهای متبوع آن‌ها نباشد.

بر اساس اطلاعات پایگاه‌های ردیابی اطلاعات تجاری، برخی شرکت‌هایی که به‌طور مستقیم با ایران در ارتباط هستند حتی به دنبال آن نیستند که فعالیت‌شان را مخفی کنند.

ماه گذشته، نفت‌کش سالینا با پرچم ایران در بندری واقع در خلیج جینزوی چین پهلو گرفت. سالینا به روال معمول، موقعیت، مسیر و سرعت خود را از طریق سامانه شناسایی خودکار گزارش کرد. نفت‌کش‌هایی مانند سالینا می‌توانند حامل حدود یک میلیون بشکه نفت باشند.

تلاش‌های رییس‌جمهوری آمریکا برای ممنوعیت صادرات نفت و محصولات پتروشیمی ایران در کانون تنش‌های فزاینده دو کشور قرار دارد. تنش‌هایی که در پی سرنگونی یک پهپاد آمریکایی از سوی سپاه پاسداران رنگ تازه‌ای گرفت. ترامپ که به گفته خودش ابتدا دستور حمله نظامی به برخی مواضع سپاه را داده بود، دقایقی پیش از عملیاتی شدن، دستور لغو این حمله را داد.

حمله به پهپاد آمریکایی پس از آن روی داد که آمریکا ایران را مسئول حمله به دو نفت‌کش در نزدیکی تنگه هرمز دانست. کاخ سفید، پس از انصراف ترامپ از حمله به مواضع سپاه، رهبر جمهوری اسلامی و محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران را به فهرست تحریم‌هایش افزود.

دونالد ترامپ این تحریم‌ها را برای کشاندن ایران به پای میز مذاکره ضروری خوانده‌ است. او در عین حال می‌گوید بدون هیچ پیش‌شرطی آماده گفت‌وگو و مذاکره با ایران است.