شماری از نواندیشان دینی در واکنش به «تکفیر کمال حیدری یکی از مراجع تقلید از سوی محسن اراکی رییس پیشین مجمع جهانی تقریب مذاهب»، با انتشار نامه‌ای از «شکل‌گیری موج خفقان و رواج ادبیات تکفیری در حوزه‌ علمیه قم» ابراز نگرانی کردند.

در این نامه که به امضای ۱۵ تن از نواندیشان دینی رسیده با اشاره به اینکه جامعه‌ مدرسین حوزه قم نیز کمال حیدری را به «غاری انباشته از شبهات» تشبیه کرده، تاکید شده که «جامعه مدرسین دیگر بار در قامت پلیس حوزه ظاهر شده و به جای تشویق به گفت‌وگو و جدال احسن، بر آتش طردگری در حوزه دمیده است».

کمال حیدری، از مراجع تقلید مستقر در قم، ماه گذشته طی گفت و گویی با شبکه العراقیه درباره اختلافات مذاهب مختلف اسلامی با بیان اینکه «تکفیر محصور در اهل سنت نبوده و در میان علمای شیعه هم مساله تکفیر وجود دارد»، گفت که «علمای متاخر شیعه قائل به تکفیر باطنی اهل سنت» هستند و با آنکه اهل سنت مسلمان هستند اما بخشی از روحانیان شیعه قائل‌اند به اینکه اهل سنت « در باطن و آخرت مسلمان نیستند.»

پس از آن بود که  محسن اراکی، رییس پیشین مجمع جهانی تقریب مذاهب، طی بیانیه‌ای که ۲۹ مهر ماه منتشر شد، سخنان کمال حیدری را «دروغی بزرگ و تهمتی عظیم» خواند.

اراکی در ادامه بیانیه خود کمال حیدری را روحانی معرفی کرد که «در دام سازمان‌های اطلاعاتی استکبار جهانی» افتاده و افزود که این مرجع تقلید «اخیرا سر به طغیان عظیمی گذاشته و به علمای مذهب اهل بیت نسبتی دروغین، جعلی، ظالمانه و از روی دشمنی داده است مبنی بر این‌که ایشان تمامی مسلمانان را تکفیر می‌کنند.»

رییس پیشین مجمع جهانی تقریب مذاهب همچنین کمال حیدری را  «فاسق و بدعت‌گذار و دجال» خواند و گفت که «بر تمامی مسلمانان لازم است از او برائت جسته» و «لباس از تن او بکنند» و هرگونه «همکاری، معرفی، تایید و حمایت از او به هر نحوی حرام بوده، و هر کس به این کار دست بزند، مجرم بوده و مشمول انتقام خداوند است.»

پس از آن جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نیز با انتشار بیانیه‌ای با اشاره به اینکه «از چند سال پیش کمال حیدری را زیر نظر دارد»، افزود که مدت‌هاست «آرای باطل او رخ نموده و با وجود پذیرش اکثر تذکرات و تعهد نسبت به تصحیح اشتباهات و جبران خطاها، همواره خلاف عهد عمل کرده و روش خود را تصحیح نکرده است.»

جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در بیانیه خود با تاکید براینکه «آحاد جامعه اسلامی را از فتنه  امثال کمال حیدری برحذر می دارد» افزود: «راهی را که این شخص پیش گرفته سرانجامی جز انحراف و گمراهی نیست».

در واکنش به بیانیه محسن اراکی و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، روز چهارشنبه هفتم آبان ماه پانزده تن از نواندیشان دینی، شامل محمدجواد اکبرین، عبدالعلی بازرگان، محمد برقعی، رضا بهشتی معز، سروش دباغ، عبدالکریم سروش، رضا علیجانی، حسین کمالی، محسن کمالیان، داریوش محمدپور، محمدمهدی مجاهدی، یاسر میردامادی، مهدی ممکن، صدیقه وسمقی و حسن یوسفی اشکوری در نامه‌ای «نگرانی ژرف خود را از شکل‌گیری موج خفقان و رواج ادبیات تکفیری در حوزه‌ علمیه قم» ابراز کردند.

نویسندگان این نامه با اشاره به اینکه «کمال حیدری تکفیر حتی باطنیِ اهل سنت را محکوم کرده بود، چه رسد به کفر ظاهری و به طریق اولی چه رسد به کفر اجرایی یعنی دستور به اجرای حدّ قتل»، افزودند که «حیدری خواستار بازنگری بنیادی فقیهان شیعه در مبانی فقهی‌کلامی خود نسبت به دیگری درونی اسلام» شده است.

امضاکنندگان این نامه با اشاره به اینکه «طنز تلخ ماجرا این‌جا است که فقیهی [محسن اراکی] علیه فقیهی دیگر [کمال حیدری] ادبیات تکفیری به کار بسته تا نشان دهد فقه شیعه تکفیری نیست»، افزودند: «فقیهان ما چگونه مدعی تقریب با اهل سنت و بلکه مدعی گفت‌وگو با ادیان دیگر و بالاتر از آن دیالوگ با انسان‌های فارغ از دین‌اند در حالیکه یک فقیه شیعه نمی‌تواند بدون ادبیات تکفیری با فقیهی دیگر سخن بگوید.»

نویسندگان این نامه ضمن تاکید براینکه «این نخستین موج تکفیری نیست که در حوزه‌ علمیه قم به راه افتاده و شوربختانه‌تر آن‌که احتمالا آخرین نیز نخواهد بود»، گفتند که «انتظار می‌رفت که حوزه‌ علمیه قم با گذر زمان و بر اثر گسترش ارتباطات مجازی به جای تیز کردن شمشیر زنگ‌زده و بی‌آبروی تضلیل، تکفیر و خفقان، قلم نقد را تیزتر بتراشد و بر شاخه‌ فقاهت با اره تکفیر بُن نبرد.»

امضاکنندگان این نامه با بیان اینکه «مایه‌ شرم‌ساری است که جامعه‌ مدرسین دیگر بار در قامت پلیس حوزه ظاهر شده و به جای تشویق به گفت‌وگو و جدال احسن، بر آتش طردگری در حوزه دمیده است»،  از «عالمان ضدتکفیری تمام بلاد شیعه» خواستند «در برابر این موج جدید تکفیر و خفقان ساکت ننشینند».