موج انتقاد چهرههای هنری و ورزشی به جمهوری اسلامی همزمان با اعتراضهای مردم
همزمان با تشدید اعتراضهای عمومی به سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراین با موشک سپاه پاسداران، دهها نفر از چهرههای مطرح موسیقی، سینما، تئاتر و همچنین ورزشکاران تیمهای ملی ایران به «پنهانکاری» جمهوری اسلامی و سرکوب عزاداران معترض واکنش نشان داده و از جشنواره و رقابتهای رسمی کنارهگیری کردند.
موج واکنش هنرمندان سینما و موسیقی طی روزهای گذشته، دوشنبه ۲۳ دیماه با تداوم انصراف از جشنواره بینالمللی فجر ادامه یافت.
بیش از ۴۰ کارتونیست ایرانی به صورت هماهنگ در صفحههای اینستاگرام خود تصویر و متنی را منتشر کردند و ضمن کنارهگیری اعتراضی از بخش هنری «جشنواره فجر» خواستار اعلام «عزای عمومی و برگزاری مراسم باشکوه» برای قربانیان سرنگونی هواپیمای اوکراین شدند.
این هنرمندان خطاب به مقامهای حکومت از آنها خواستهاند که «اجازه دهند مردم خود به جای خود سخن بگویند و کسی نقش ذهن و زبان آنها را برعهده نگیرد.»
موج انصراف از بخشهای مختلف جشنواره فجر، مهمترین جشنواره هنری ایران که از سوی دولت برگزار میشود، همچنان ادامه دارد.
فاطمه معتمدآریا، پیمان معادی، پگاه آهنگرانی، سارا بهرامی وحسن معجونی از جمله بازیگرانیاند که تاکنون کنارهگیری اعتراضآمیز خود را از سیوهشتمین جشنواره فیلم فجر با انتشار پستهایی در صفحات مجازی اعلام کردهاند.
روز یکشنبه نیز مسعود کیمیایی، از فیلمسازان برجسته سینما، با انتشار یک پیام ویدیویی حادثه هواپیمای اوکراین را تسلیت گفت و اعلام کرد که فیلم «خون شد» خود را از جشنواره بیرون میکشد. شهرام مکری، دیگر کارگردان کشور، نیز تصمیم مشابه خود را روز دوشنبه اعلام کرد.
با ادامه این موج اعتراض، داوران بخشهای مختلف جشنواره فجر هم در اطلاعیههای مختلفی اعلام استعفا کردهاند.
در اطلاعیه داوران تجسمی در بخش عکس، کارتون، گرافیک، سفال، سرامیک و تعدادی از داوران بخش خوشنویسی نسبت به حوادث اخیر ابراز تاسف شده و آنها از رقابتها کنارهگیری کردهاند.
داوران بخش گرافیک در بیانیه خود نوشته اند: «رنج از حد توان ما افزون شده است. در شرایط فعلی نه تاب ادامه دادن داریم و نه توان خاموش گریستن.»
در بخش موسیقی این جشنواره نیز ارکستر «آرکو» به رهبری ابراهیم لطفی، و همچنین مانی جعفرزاده و حسام اینانلو از این جشنواره انصراف دادهاند.
در بخش تئاتر، بر اساس گزارش خبرگزاری ایلنا، ۱۶ گروه از ۱۸ گروه بخش «دیگرگونههای اجرایی» از شرکت در جشنواره بینالمللی فجر کنارهگیری کردند. برخی گزارشها نیز از انصراف ۱۰۰ هنرمند تئاتر مشهدی از سه گروه نمایشی جشنواره تئاتر فجر حکایت دارد.
انصراف هنرمندان از مهمترین رویداد هنری جمهوری اسلامی در حالی است که از عصر شنبه مردم در بیش از ده شهر و چندین دانشگاه سراسر کشور با تشکیل تجمعهای اعتراضی علیه سپاه پاسداران و علی خامنهای،رهبر جمهوری اسلامی، شعار دادهاند.
لغو کنسرتها و درخواست پاسخگویی از مسئولان
علاوه بر موج کنارهگیری از جشنواره فجر، علیرضا عصار و علیرضا قربانی دو خواننده موسیقی کنسرتهای خود را که قرار بود طی هفتههای آینده در تالار وزارت کشور تهران برگزار شود لغو کردند.
همایون شجریان، خواننده موسیقی سنتی، در اینستاگرام خود نوشت: «کارمان باید به جایی کشیده بشه که آرزو کنیم، ای کاش حداقل خبر حکایت از نقص فنی داشته باشه، چرا که کمتر آتیش بگیره دلهامون...!»
کیهان کلهر، نوازنده و آهنگساز سرشناس ایرانی، که پیشتر کنسرت خود را همزمان با اعتراضهای سراسری آبانماه لغو کرده بود، در آستانه اجرای کنسرت «شهر خاموش» اعلام کرد که «هنر جدی» نباید تعطیل شود تا مردم را به فکر وا دارد.
او ضمن اشاره به حوادث اخیر گفت «ماه بسیار سختی داشتیم و حوادثی دیدیم که در اختیار ما نبود.»
از سوی دیگر دهها بازیگر، کارگردان و فیلمساز سینما از جمله پرویز پرستویی، هدیه تهرانی، لیندا کیانی، بهنوش طباطبایی، رسول صدرعاملی، نرگس آبیار، فرمان فتحعلیان، پرستو صالحی، روحاله حجازی، ماهایا پطروسیان، مهرداد صدیقیان، نیوشا ضیغمی، بیژن امکانانیان، شراره رخام، کامبیز دیرباز، امیر نوری، مهران احمدی، گلاره عباسی، کارن همایونفر، نگار جواهریان، نسرین مقانلو، رضا داودنژاد، سحر دولتشاهی، لادن طباطبایی، لاله اسکندری، یکتا ناصر، پریناز ایزدیار، حسن مصطفوی، مهتاب کرامتی، مهران رنجبر، رامین ناصرنصیر، نیکی کریمی، منیژه حکمت، مونا برزویی، تهمینه میلانی، بروز ارجمند، شهرام قائدی،سحر ولدبیگی، سیما تیرانداز، ساعد سهیلی و... با انتشار پستهایی در صفحات شخصی خود از سرنگونی هواپیمای مسافربری از سوی سپاه پاسداران ابراز تاسف کرده و خواستار پاسخگویی مسئولان شدهاند.
همراهی ورزشکاران
با گسترش انتقادها در رسانههای اجتماعی و اعتراضهای خیابانی، تعدادی از ورزشکاران برجسته و اعضای تیمهای ملی نیز طی چند روز گذشته به این موضوع واکنش نشان دادند.
علی دایی، بازیکن و سرمربی سابق تیم ملی فوتیال ایران، و کریم باقری دیگر بازیکن سابق این تیم در صفحه اینستاگرام خود از «پایمال شدن خون هموطنان و مردم بیگناه» ابراز تاسف و همدردی کردند. مهدی مهدی کیا، کاپیتان سابق تیم پرسپولیس، نوشت: «بر باعث و بانیش لعنت».
از سوی دیگر سعید معروف، کاپیتان تیم ملی والیبال ایران، پس از راهیابی این تیم به المپیک ۲۰۲۰ چین با انتشار متنی در اینستاگرام خود نوشت: «کاش امید داشتم که این آخرین پرده از نمایش فریب و تزویر و بی خردی این بی کفایتان است که همچنان میدانم نیست.»
از سویی نیز سارا خادمالشریعه، برجستهترین شطرنجباز زن ایرانی، با انتشار پستی در اینستاگرام خود از خداحافظی با تیم ملی شطرنج خبر داد.
کیمیا علیزاده، نخستین زن تکواندوکار مدالآور المپیک در ایران، که به تازگی از کشور مهاجرات کرده هم با حضور در دانشگاه آیندهوون هلند در مراسم گرامیداشت جان باختگان این حادثه شرکت کرد.
واکنش رسانههای حکومت
اعتراض هنرمندان و ورزشکاران طی روزهای گذشته با واکنش شدید رسانههای نزدیک به حکومت مواجه شده است.
خبرگزاری تسنیم، نزدیک به سپاه پاسداران، این انصرافها را «تقلایی برای همراهی با سفارت انگلیس و کمپینها و گروههای منتسب به آمریکاییها» خوانده است.
شامگاه دوشنبه نیز محمدصادق کوشکی، از اساتید علوم سیاسی اصولگرا، در برنامه «جهانآرا» شبکه افق به اعتراض شدید به هنرمندانی پرداخت که در موضوع سرنگونی هواپیما با اعتراضهای مردم همراهی کردهاند.
با این حال، موج عمومی واکنش به پنهانکاری مقامهای حکومت با کنارهگیری انتقادی تعدادی از مجریان صداوسیمای جمهوری اسلامی نیز مواجه شد.
گلاره جباری، مجری شبکه دو، با عذرخواهی به دلیل «۱۳ سال دروغگویی در تلویزیون» انصراف خود را از ادامه همکاری با آن اعلام کرده است.
همزمانصبا راد، مجری برنامه «به خانه برمیگردیم»، نیز پس از ۲۱ سال همکاری با رادیو و تلویزیون جمهوری اسلامی از آن خداحافظی کرد.
زهرا خاتمیراد، مجری برنامه «سیمای خانواده»، از تصمیم مشابه خبر داده است. میثم بعدی نیز دیگر مجری انصرافی تلویزیون ایران تا روز دوشنبه بوده است.