درپی فرار نزدیک به ۸۰ نفر از زندانیان از زندان مرکزی سقز،  عباس مسعودی، جانشین فرمانده انتظامی کردستان،گفت که پنج نفر از این زندانیان  دستگیر شده‌اند و یک نفر نیز خود را معرفی کرده است.

چهارمین شورش و دومین فرار گروهی از زندان‌های ایران در کمتر از ده روز درحالی رخ داد که گزارش‌ها از مرگ دست‌کم ۹ زندانی در زندان‌های فشافویه، قرچک ورامین و ارومیه براثر ابتلا به ویروس کرونا حکایت دارد و عدم اطلاع‌رسانی مقام‌های قضایی در این باره بر نگرانی زندانیان و خانواده‌هایشان دامن زده است.

فرار زندانیان از زندان سقز روز جمعه هشتم فروردین ماه درحالی انجام شد که تاکنون ١٨ نفر در شهرستان ۲۵۰ هزار نفری  سقز بر اثر ابتلا به کرونا جان خود را از دست داده‌اند و این شهر در استان کردستان به نسبت جمعیت، در رتبه اول تعداد مبتلایان و جان‌باختگان کرونا قرار دارد.

جانشین فرمانده انتظامی کردستان ساعتی پس از فرار زندانیان، از استقرار نیروهای امنیتی و انتظامی در شهر سقز خبر داد و گفت: «تمام ورودی‌های شهر بسته شده و زندانیان جایی برای فرار ندارند و به زودی دستگیر می‌شوند.» جانشین فرمانده انتظامی کردستان همچنین از استقرار نیروهای یگان ویژه در زندان‌های سقز و سنندج خبر داد.

محمد جباری، دادستان سنندج، شمار زندانیان گریخته از زندان سقز را «حدود هفتاد نفر» اعلام کرد و گفت که تعدادی محدودی از آن ها باردیگر خود را به زندان معرفی کرده‌اند و تعدادی دیگری از این زندانیان نیز  شناسایی شدند و تیم‌هایی برای دستگیری آنها اعزام شده است.

دادستان سنندج با بیان اینکه «برخی از زندانیان حین فرار به ضرب و شتم نگهبانان پرداختند»، گفت «دلیل این رخداد در حال بررسی است».

اما صادق حسینی، فرمانده سپاه بیت‌المقدس کردستان، گفت که «علت احتمالی این فرار ترس از کرونا بوده است».

او افزود که زندانیان فراری شناسایی شده‌‌اند و تحت تعقیب قرار دارند و تیم‌هایی «متشکل از نیروهای انتظامی و اطلاعات سپاه» برای دستگیری آنان اعزام شده‌اند.

 طی ده روز گذشته و با گسترش شیوع ویروس کرونا به تعدادی از زندان‌ها، تاکنون دست‌کم دو مورد فرار گروهی زندانیان از زندان پارسیلون خرم‌آباد و زندان مرکزی سقز و همچنین دو مورد اعتراض و شورش در زندان‌های الگودرز در استان لرستان و تبریز در آذربایجان شرقی رخ داده است.

مقام‌های استان لرستان روز پنج‌شنبه ۲۹اسفند ماه از فرار ۲۳ زندانی از زندان پارسیلون خرم‌آباد دادند و ساعتی بعد اداره کل زندان‌های لرستان در اطلاعیه‌ای اعلام‌کرد که زندانیان فراری از جمله متهمان جرایم سبک بوده‌اند و در بین آنها فرد خطرناکی وجود ندارد. محمود ثمینی، معاون‌سیاسی امنیتی استانداری لرستان از کشته شدن دست‌کم یکی از این زندانیان خبر داد و گفت که در جریان این فرار، یک نفر از زندانیان با شلیک نگهبانان کشته و یک زندانی دیگر نیز مجروح شد. او گفت که یکی از زندانیان فراری دستگیر و یک زندانی دیگر هم خود را تسلیم کرده است.

یک روز بعد نیز حمید کشکولی، فرماندار الیگودرز در شامگاه جمعه اول فروردین ماه۹۹ از شورش زندانیان این شهر خبر داد و گفت: «اعتراض تعدادی از زندانیان که موجب برخی بی‌نظمی‌ها در زندان شده بود، تحت کنترل است.» او اعتراض زندانیان را اقدامی «خودسرانه» توصیف کرد و گفت: «زندانیان الیگودرز در یک اقدام خودسرانه و غیرقانونی اقدام به اعتراض در داخل زندان کرده بودند، اما هیچ زندانی موفق به فرار از زندان الیگودرز نشده و سرشماری حاکی  از تکمیل بودن نفرات داخل زندان دارد.»

فرماندار الیگودرز با تاکید بر اینکه اعتراض در زندان این شهر «داخلی» بود، گفت که «اعتراض زندانیان کنترل شد، علت و عاملین ایجاد ناآرامی  مشخص نیست ولی عوامل انتظامی و امنیتی به‌دنبال برخورد با عاملین این ماجرا هستند.»

زندانیان محبوس در زندان تبریز نیز روز پنج‌شنبه ۷ فروردین‌ماه در اعتراض به پذیرش زندانی جدید بدون طی دوره قرنطینه و تاخیر در بررسی پرونده‌های زندانیان برای اعزام آنها به مرخصی با وجود  شیوع کرونا، دست به اعتراض زدند.

در ویدیوهای منتشر شده از محوطه بیرونی زندان تبریز، علاوه بر مشاهده دود، صدای شلیک گلوله نیز شنیده می‌شد اما بهروز مهدوی، فرماندار تبریز، با رد اعتراض زندانیان و وقوع تیراندازی در زندان این شهر، گفت: «بدیهی است که وقوع آتش‌سوزی و دود ناشی از آن در فضای سربسته و حساسی مانند زندان تبریز موجب نگرانی زندانیان و عوامل انتظامی شود و به همین دلیل نیز نیروهای انتظامی حاضر در محل برای کنترل اوضاع به حالت آماده‌باش درآمده بودند.»

فرماندار تبریز همچنین گفت: «حادثه زندان تبریز، تلفات جانی و مالی نداشت، اوضاع نیز در زندان تبریز آرام است، علت وقوع آتش‌سوزی در زندان تبریز در دست بررسی است.»

مقام‌های قوه قضاییه و از جمله غلامحسین اسماعیلی،‌ سخنگوی این قوه، در هفته‌های گذشته از اعزام ۸۵ هزار زندانی به مرخصی خبر دادند با این حال آنها آماری از تعداد زندانیان باقی مانده در زندان‌های ایران که ده‌ها هزارتن را شامل می‌شود ارائه نکردند.

با وجود شیوع گسترده ویروس کرونا علاوه بر زندانیان جرایم عادی، بسیاری از زندانیان سیاسی و عقیدتی و همچنین بسیاری از بازداشت شدگان اعتراضات آبان ماه همچنان در زندان‌ها و بازداشتگاه‌ها نگهداری می‌شوند.