در حاشیه نشست کشورهای عضو کمیسیون برجام در وین، عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران، اعلام کرد مکانیسم مالی اینستکس عملیاتی شده است.  نمایندگان کشورهای اروپایی و رسانه‌های حاضر نیز این خبر را تایید کردند.

به گزارش خبرگزاری فارس، عراقچی جمعه هفتم تیرماه با سازنده و مثبت خواندن رایزنی خود با نمایندگان ۵ کشور عضو برجام در اتریش گفت: «اینستکس الان دیگر عملیاتی شده و ۲  سه مورد کاری هم الان در حال انجام شدن است و به زودی ظرف روزهای آینده تبادل مالی از طریق اینستکس انجام خواهد شد.»

اینستکس (INSTEX) یک سامانه مبادلات تجاری از طریق ارز غیردلار است که اروپا آن را برای حمایت از تجارت با ایران در برابر تحریم‌های آمریکا راه‌اندازی کرده است.عراقچی بحث پیرامون این کانال مالی را مهمترین موضوع نشست امروز در وین مطرح کرد و گفت سه کشور اروپایی توضیحات مبسوط و مفصلی را در این زمینه دادند.

این در حالی است که همزمان برایان هوک، رییس گروه اقدام ایران وزارت خارجه آمریکا، اعلام کرده است شرکت‌های اروپایی باید از بین ایران و آمریکا یکی را برای تجارت انتخاب کنند. او بر ادامه فشار و تحریم بر ایران تاکید کرده است.

عراقچی گفت «در مجموع جلسه مثبت و سازنده‌ای بود و نسبت به جلسات گذشته ما،  یک گام به جلو به شمار می‌آید.»

با این‌حال او این اقدامات را با ایده‌ال جمهوری اسلامی دارای فاصله دانست. پیشتر عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، با اشاره به نشست وین گفته بود اگر سازوکار اینستکس «صوری» باشد و نیازهای ایران را برآورده نکند، قدم‌های بعدی ایران «قاطعانه» خواهد بود.

هلگا اشمید،‌ دبیر کل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا نیز عملیاتی شدن ساز وکار ویژه مالی اروپا و ایران را تأیید کرد. او گفت: «نخستین تراکنش در حال پردازش است و کشورهای بیشتری از اتحادیه اروپا به این سامانه وصل خواهند شد.»

همزمان لورنس نورمن،‌ خبرنگار روزنامه وال‌استریت‌ژورنال در همین باره در توییتر نوشت: «مقامات چینی می‌گویند سه کشور اروپایی عضو برجام گفته‌اند اینستکس عملیاتی شده و چین هم به‌عنوان طرف سوم برای پیوستن به این سازوکار ابراز علاقه کرده است.»

تهران پیشتر چندبار هشدار داده بود در صورت عملیاتی نشدن وعده‌های نفتی و بانکی اروپا برنامه کاهش تعهدات برجامی خود را به صورت مرحله به مرحله پیش‌ خواهد برد.

ساعاتی پیش از آغاز نشست وین نیز هفت کشور اروپایی با صدور بیانیه‌ای پایبندی خود به برجام را اعلام کرده بودند و از تلاش‌های بریتانیا و فرانسه و آلمان در جهت راه‌اندازی اینستکس حمایت کردند. آن‌ها همزمان به ایران هشدار دادند که تعهدات و شروط برجام را به صورت جدی اجرا کند.

همزمان با وین، در اوزاکای ژاپن مقام‌های سیاسی عضو گروه جی-۲۰ با محوریت مساله ایران رایزنی‌های دوطرفه‌ای داشته‌اند. در همین قالب، پس از جلسه پوتین و ترامپ، وزارت خارجه روسیه اعلام کرد که آن‌ها نیز توافق‌هایی درباره حل تنش ایران «از طریق دیپلماتیک» داشته‌اند.