کاظم جلالی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در مسکو، از آماده شدن متن قراردادی برای تبدیل «معاهده روابط متقابل و اصول همکاری بین جمهوری اسلامی و روسیه» به توافق‌نامه ۲۰ ساله سیاسی، امنیتی، نظامی، دفاعی و اقتصادی خبر داد.

سفیر جمهوری اسلامی ایران در مسکو طی یک برنامه تلویزیونی گفت که که این قرارداد با تاکید علی خامنه‌ای تدوین و پیشنویس آن از سوی سفارت ایران در روسیه برای بررسی نهایی به وزارت امور خارجه ارسال شده است.

جلالی افزود که بر اساس نامه‌ای که علی خامنه‌ای به ولادیمیر پوتین نوشته و پاسخی که پوتین داده موضوع بر این است که مدت این قرارداد را بیش از دو دهه یا بیشتر کنیم.

سفیر ایران در روسیه تاکید کرد که بنا داریم در توافق نامه جدید، ظرفیت‌های جدیدی که در دو کشور بوجود آمده در کنار همدیگر متصل شود و روابط را در عرصه‌های مختلف گسترش دهیم و این توافقنامه در عرصه‌های سیاسی، امنیتی، نظامی، دفاعی و اقتصادی است.

جلالی با اشاره به «معاهده اساس روابط متقابل و اصول همکاری بین جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه» که اسفند سال ۷۹ در مسکو میان مقام‌های جمهوری اسلامی و روسیه امضا شد و دی ماه ۸۰ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، گفت که آن قرارداد به شکل خودکار پنج سال تمدید شده است.

با این حال جلالی به درخواست خامنه‌ای از پوتین برای قرارداد جدید اشاره کرد و اضافه کرد بنابر نامه‌ خامنه‌ای به پوتین و پاسخ پوتین به آن، بنابر بر این است که مدت این قرارداد بیش از دو دهه باشد.

او گفت که در نامه خامنه‌ای به پوتین، حوزه‌های مختلفی از جمله موضوع توافقنامه آینده میان ایران و روسیه که باید انجام شود و هم همکاری‌های اقتصادی در این نامه مطرح شده است.

جلالی جزییات توافقنامه جدید جمهوری اسلامی با روسیه را اعلام نکرد ولی درباره ویژگی‌های آن، گفت به دلیل اینکه موافقتنامه قبلی ۲۰ سال از عمرش می گذرد نیاز بود که توافقنامه جدید با توجه به شرایط جدید منطقه‌ای و بین‌المللی و همچنین روند توسعه‌ای در ایران و روسیه نوین، نگاشته شود.

او با رد انتقادات به اقدامات مقام‌های جمهوری اسلامی برای انعقاد قرارداد ۲۰ ساله جدید با روسیه، گفت که «خیلی‌ها تصورات‌شان از روسیه، عصر کمونیستی و تزاری است در حالی که روسیه در ۲۰ سال گذشته پیشرفت‌های بسیار زیادی را انجام داده و یک روسیه جدید» است و خیلی از روس‌ها هم «جمهوری اسلامی ایران و ایران نوین را با ظرفیت‌های جدیدی که اتفاق افتاده، نمی‌شناسند.»

جلالی افزود که «ما یکسری روس‌شناس در داخل ایران و یکسری ایران‌شناس در داخل روسیه داریم که برخی از اینها تبدیل به کسانی شده‌اند که مرتب مسائل گذشته را به رخ هم می کشند و شاید در ذهن مردم نیز قرارداد ترکمنچای و گلستان باشد»، اما نمی‌توان «روابط امروز کاملا متکی به گذشته» بود.

در تیر ماه سال ۹۹ انتشار موادی از توافق جامع ۲۵ ساله جمهوری اسلامی ایران با چین اعتراضات بسیاری را به دنبال داشت و کاربران در رسانه‌های اجتماعی این توافق را با معاهده «ترکمانچای» در دوره قاجار با روسیه مقایسه کرده و آن را معادل «فروش ایران» دانستند.

بر اساس سندی که اینترنشنال سال گذشته منتشر کرد، توافقنامه جمهوری اسلامی و چین مواردی چون تضمین خرید نفت ایران از سوی چین در قبال حضور این کشور در ایران، توسعه بنادر و جزایر، همکاری در ساخت پیام‌رسان‌های اجتماعی و تامین تجهیزات نظامی و پیشبرد صنایع نظامی را شامل می‌شود.

با این حال محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران  و وانگ یی، همتای چینی او، هفتم فروردین ماه سال‌جاری توافق ۲۵ ساله بین دو کشور را در مراسمی در تهران امضا کردند.

کمال خرازی، رییس شورای راهبردی روابط خارجی ایران، پس از امضای این قرارداد، گفت که دولت چین تاکید داشت که «نماینده‌ای از نظام در این کار دخالت داشته باشد» و به همین دلیل علی لاریجانی به عنوان مشاور خامنه‌ای چنین نقشی را ایفا کرد».

مقام‌های جمهوری اسلامی تاکنون به تعیین نماینده ویژه و احتمالی خامنه‌ای برای مذاکرات مرتبط با قرارداد بیست ساله جدید با روسیه اشاره نکرده‌اند ولی روند مذاکرات مرتبط با قرارداد ۲۵ ساله با چین، این احتمال را تقوییت می‌کند که رهبر جمهوری اسلامی از طریق یک نماینده ویژه شخصا مذاکرات با روسیه برای قرارداد سیاسی، نظامی، امنیتی و اقتصادی با روسیه را مدیریت کند.