بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران، اعلام کرد جمهوری اسلامی در جدیدترین اقدام در کاهش تعهداتش در چارچوب برجام، گازدهی به سانتریفیوژهای پیشرفته IR6 را در یک زنجیره ۲۰ تایی آغاز کرده است.

کمالوندی روز شنبه ۱۶ شهریورماه در گفت‌وگو با خبرنگاران در تشریح «گام سوم» ایران در توقف تعهدات برجامی‌اش گفت: «IR6 قرار بوده در سال ۱۱ برجام گازدهی شود که گازدهی آن را شروع کردیم.»

او توضیح داد راه‌اندازی «زنجیره ماشین IR4 بیست‌تایی» هم انجام شده و ماشین‌های IR6 را به صورت زنجیره ۲۰ تایی از روز جمعه گازدهی شده و «زنجیره ۳۰‌ تایی را در برنامه بعدی انجام می‌دهیم».

با این حال، کمالوندی تصریح کرد در نظارت‌های بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است «تغییری» اعمال نخواهد شد و «تعهدات شفاف‌سازی کما‌فی‌السابق انجام می‌شود».

کمالوندی گفت خروج از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) در فهرست اولیه ارائه‌شده به «شورای عالی امنیت ملی و ریاست‌جمهوری» بود که «بعد خودمان تجدیدنظر کردیم».

او گفت: «مادامی که کار خلافی انجام نمی‌دهیم، دلیلی ندارد شفافیت نداشته باشیم و بهانه به دشمن بدهیم.»

ایران از اردیبهشت امسال و یک سال پس از خروج دولت آمریکا از برجام و برقراری تحریم‌های نفتی و بانکی علیه جمهوری اسلامی اقدام به «توقف» اجرای برخی محدودیت‌های پذیرفته‌شده در چارچوب برجام کرده است. 

جدیدترین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از فعالیت‌های هسته‌ای ایران که در تاریخ هشتم شهریور منتشر شد، نشان می‌دهد که این کشور با افزایش میزان اورانیوم غنی‌شده خود از برخی محدودیت‌های درنظرگرفته شده در توافق هسته‌ای برجام عبور کرده است.

این گزارش می‌گوید ذخیره اورانیوم غنی‌شده با خلوص پایین به ۳۵۷/۳۹ کیلوگرم رسیده که فراتر از حد مجاز ۳۰۰کیلوگرم مجاز در برجام است.

همچنین درجه غنی‌سازی اورانیوم در ایران به ۴/۵ درصد رسیده در حالی که برجام تا سقف ۳/۶۷ درصد را مجاز می‌داند. 

کمالوندی همچنین گفت ۴ اقدام دیگر مانده که دو مورد آن راه اندازی زنجیره میانی IR2m است که باید از سال ۱۱ انجام می‌شد که راه اندازی آن و گازدهی زنجیره ۱۰ تایی سانتریفیوژهای IR5s و گازدهی آن برای حدود دو ماه آینده انجام می‌شود.

او اضافه کرد: «سانتریفیوژها همان‌طور که تحقیق و‌ توسعه می‌کنند به انباشت ذخایر ما کمک می‌کنند. این اقدام از دیروز (جمعه) انجام و امروز (شنبه) به آژانس اعلام شد و تولیدات تحقیقاتی ما به ذخایر ما افزوده می‌شوند.»

کمالوندی گفت ضمن تاکید بر اینکه سازمان انرژی اتمی ایران «موظف است در زمینه تحقیق و توسعه هر آنچه نیاز فنی کشور است، بلافاصله شروع کند»، گفت ایران کلیه تعهدات برجامی مربوط به تحقیق و توسعه را کنار می‌گذارد.

او همچنین با تکرار موضع رسمی مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی گفت: «اگر طرف مقابل تعهداتش را اجرا کند ما به تعهداتمان برمی‌گردیم و هر چه جلوتر می‌رویم این شرایط سخت‌تر خواهد شد. طرف‌های اروپایی باید بدانند که زمان زیادی باقی نمانده و اگر قرار است اقداماتی صورت گیرد باید زودتر انجام شود.»

بریتانیا، فرانسه و آلمان – سه کشور اروپایی طرف برجام – به ایران گفته‌اند در ازای ماندن در برجام تجارت با تهران را تسهیل خواهند کرد. دولت فرانسه وعده ایجاد خط اعتباری ۱۵میلیارد دلاری برای جبران خسارت ناشی از عدم فروش نفت ایران را داده که هنوز عملی نشده است.

ایران بر فروش نفت به‌عنوان اصلی‌ترین منبع درآمد تاکید دارد.

کمالوندی در مورد گام‌های بعدی ایران در زمینه توقف برجام، گفت: «گام‌های بعدی گام‌هایی است که شاید کمتر از جنس فنی باشد. فعال کردن فردو باقی مانده است که می‌تواند یک گزینه باشد و البته در حوزه‌های دیگری که عمدتا نمی‌تواند فنی باشد.»

او همچنین گفت ایران توانایی غنی‌سازی «به‌مراتب بالاتر» از ۲۰ درصد را نیز دارد.

ایران تا قبل از امضای برجام در سال ۲۰۱۵، درجه غنی‌سازی اورانیوم را تا ۲۰ درصد بالا برده بود.

درجه خلوص غنی‌سازی مناسب ساخت تسلیحات هسته‌ای به‌عنوان یکی از نگرانی‌های دولت‌های غربی نسبت به برنامه هسته‌ای ایران، ۹۰ درصد است. ایران می‌گوید برنامه‌ای هسته‌ای خود را برای مقاصد صلح‌آمیز و خصوصا تولید برق می‌خواهد و قصد ساخت سلاح هسته‌ای ندارد.