تکرار وعدهها در آخرین مناظره انتخاب نظام
در سومین و آخرین مناظره بین نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری که روز شنبه ۲۲ خرداد برگزار شد، هفت نامزد برگزیده شورای نگهبان عمدتا به تکرار وعدههای انتخاباتی خود پرداختند.
در ابتدای این برنامه تلویزیونی مجری اعلام کرد که بر اساس نظرسنجی سازمان صداوسیما «هفت دغدغه مهم مردم» شامل گرانی و نرخ بالای تورم، عدالت و کاهش فاصله طبقاتی، رکود اقتصادی و کسادی کسب و کار، شفافیت، مقابله با فساد اقتصادی و رانتخواری، ساماندهی یارانههای پنهان و آشکار، بیکاری و به ویژه اشتغال فارغالتحصیلان، و تامین مسکن است.
تکرار انتقادها و وعدهها
هر هفت نامزد با تاکید بر اینکه تمامی یا اکثر دغدغههای یادشده را جزو مهمترینها میداند، از فرصت آخرین مناظره برای تکرار وعدههای انتخاباتی و همچنین انتقاد از جریان یا نهادی خاص استفاده کرد.
امیرحسین قاضیزاده هاشمی با اشاره به اینکه منابع کشور به صورت نادرست در حال توزیع است و «ساختارها استضعافگرند» گفت در موضوع بنزین کسی حاضر نشد مسئولیت را قبول کند. او وعده داد که ساختاری ایجاد خواهد کرد که اختیارات در همه شهرستانها توزیع شوند و «همه شهرستانها از نظر ما پایتخت هستند.»
محسن رضایی این هفت دغدغه را دغدغههای مطرح در ۵۰ سال گذشته خواند و با اشاره به باندهای انحصاری در تجارت کالاهایی مانند چادر مشکی، ذرت و گوشت گفت اینها در اختیار یک عده است که در کنارشان مافیاها و آقازاده وجود دارد.
رضایی ضمن تکرار وعدههای خود، از جمله پرداخت یارانه ۴۵۰ هزار تومانی و پرداخت حقوق به زنان خانهدار، گفت که برای همه استانها برنامهریزی کرده و اقتصاد ایران را بازمعماری خواهد کرد.
علیرضا زاکانی نیز با اشاره به اینکه مادر همه مشکلات تورم است، عملکرد دولت حسن روحانی در حوزه تورم، نقدینگی و پایه پولی را «فاجعه» خواند.
زاکانی با اشاره به اینکه شبکههای فساد در دولت، مجلس و قوه قضاییه را میشناسد، وعده داد که در دولتش ریشه فساد را خشک خواهد کرد.
ابراهیم رئیسی هم گفت در دوره ریاستش بر قوه قضاییه و پیش از آن در آستان قدس رضوی برای دغدغههای مطرحشده راهکار پیدا کرده است.
رئیسی با تاکید بر اینکه تورم باید به سمت یکرقمی شدن برود، وعده داد در دولت خود بازار ارز را مدیریت کند، وابستگی به ارز را کنار بگذارد، و به سه دهک پایین کارت اعتباری خرید ارائه دهد و چهار میلیون شغل در چهار سال ایجاد کند.
سعید جلیلی با تاکید بر اینکه پرسش اصلی این است که چرا هفت موضوع مطرحشده و همچنین سایر مشکلات تاکنون حل نشده و دولتها عقباند گفت دغدغه مردم این است که چرا راه حلها پایدار نیست.
جلیلی گفت که دولت باید یک برنامه یا یک نقشه شبیه به نقشه قالی داشته باشد و رییس جمهور بر این نقشه اشراف داشته باشد تا در بزنگاه ها و جاهایی که ظرافت لازم دارد تصمیم بگیرد.
عبدالناصر همتی در این مناظره گفت که بدون رشد اقتصادی ۵ درصد نه میتوان بیکاری را حل کرد و نه رفاه را به کشور آورد. او تاکید کرد که دیگر نامزدها درباره روبناها صحبت میکنند در حالی که اقتصاد مفاهیم خاص خود را دارد و برای رشد اقتصادی باید فضای امن سرمایهگذاری وجود داشته باشد.
همتی با اشاره به اینکه کاسبان تحریم سالی ۳۵۰ هزار میلیارد تومان از تحریم درآمد دارند، گفت که در سیاست خارجیاش عربستان سعودی و امارات دشمن نیستند. مشکل مدافعان تیم خودیاند.
محسن مهرعلیزاده نیز با اشاره به اینکه به دلیل عملکرد صدا و سیما، مرجعیت رسانه از تهران به لندن منتقل شده و کمتر از ۱۰ از مردم اخبار را از تلویزیون دریافت میکنند، درباره برنامه برخی نامزدها گفت که اینها راهحل مشکلات نیست، اشکنه خوردن و لنگ پوشیدن راه حل نیست.
مهرعلیزاده همچنین گفت که سی و چند مورد را به عنوان سرفصل برنامههای خود در وبسایتش منتشر کرده است.
انگشت اتهام به سوی یکدیگر
در قسمت دیگری از مناظره روز شنبه هر یک از هفت نامزد برگزیده شورای نگهبان چهار دقیقه فرصت داشت تا به انتقادهای دیگران پاسخ گوید.
قاضیزاده هاشمی در واکنش به سخنان همتی و مهرعلیزاده گفت که او به نسبت دیگر نامزدها کمتر سابقه اجرایی داشته اما این دو نامزد به گونهای سخن میگویند که گویا هیچ سابقه اجرایی و نقشی در اتفاقات ۴۰ ساله نداشتهاند.
زاکانی در واکنش به سخنان مهرعلیزاده گفت که برداشتن کارت سوخت در دولت روحانی سه برابر هزینه مسکن مهر به کشور ضربه زده است. او همچنین همتی را متهم کرد که میزان ذخایر ارزی و دیگر اطلاعات را به صندوق بین المللی پول داده و خیانت کرده است.
رضایی با تکرار موضوع «آلودگی امنیتی» گفت با این آلودگی که با انتشار یک نوار [فایل صوتی ظریف] باعث میشود یک نفر کنار برود و یک نفر جای او را بگیرد، برخورد خواهد کرد.
جلیلی با تاکید بر اینکه مقامات دولت روحانی میخواهند ناکارآمدی خود را به گردن تحریم بیندازند گفت دولت روحانی تعامل با دنیا را به سه کشور محدود کرده و منتظر است که «بایدن کی به در آید».
همتی خطاب به جلیلی گفت دنیا بدون حل مشکل تحریم با شما کار نمیکند و ۲۰ درصد برای دور زدن تحریم باید هزینه اضافه پرداخت. او گفت که به زاکانی به این دلیل که نامزد پوششی است و نقش پلیس بد را ایفا میکند پاسخ نخواهد داد. همتی همچنین «لیست ۱۱ نفری که بیشترین منابع بانکی را دریافت کردهاند» را روی میز رئیسی گذاشت و گفت که اگر او خودش صلاح میداند این لیست را اعلام کند.
مهرعلیزاده با اشاره به سرد بودن فضای انتخابات و ناامیدی مردم گفت که در این سالها انتخابات و موضوعات دیگر مفاهیم اصلی خود را از دست داده است. او گفت که جوانان هزاران دلیل برای رفتن از کشور دارند اما یک دلیل برای ماندن در کشور ندارند.
رئیسی در پاسخ به سخنان مهرعلیزاده گفت که تجمع انتخاباتی او در اهواز با مجوز ستاد مقابله با کرونا برگزار شد و پروتکلهای بهداشتی هم در این تجمع رعایت شد. او همچنین افزود که روحانی به نظرات وزارت بهداشت درباره سفرهای نوروزی ۹۹ و ۱۴۰۰ توجه نکرده و مجوز سفرها را صادر کرده است.
پاسخهای بیربط به سوالات مجزا
در نیمه دوم مناظره روز شنبه که پس از وقفهای پانزده دقیقهای از سر گرفته شد قرار بود هر نامزد به سوال ویژه خود پاسخ دهد اما شرکتکنندگان عمدتا سوال را نادیده گرفته و حرفهای خود را تکرار کردند.
امیرحسین قاضیزاده هاشمی در پاسخ به پرسشی درباره نظام توزیع و حذف واسطهها، وعده پرداخت ۵۰۰ میلیون تومان وام ازدواج، ، طرح قنات ملی ایران برای حل مشکل بی آبی مرکز ایران، واگذاری سهام شستا و صندوق ذخیره فرهنگیان در بورس را تکرار کرد.
ابراهیم رئیسی در پاسخ به سوالی درباره بحران کرونا، ضمن انتقاد از «بیتدبیریهای» دولت در بحران کرونا، برنامههای دولت خود را برای نظام سلامت تکرار کرد. او همچنین در واکنش به دادن فهرست ۱۱ بدهکار بزرگ بانکی توسط همتی به او گفت «خیلی عجیب است» که چرا او این لیست را در مناظره به او داده است.
مهرعلیزاده در پاسخ به سوالی درباره بورس و جبران زیان مالباختگان گفت دخالت دولت در بورس تنها باید مربوط به زمان شکست بازار باشد، گفت اقتصاد ما دچار سیاست زدگی شده و باید سیاست خارجی، از جمله تحریمها یا افایتیاف را هم در اختیار اقتصاد قرار دهیم.
جلیلی در پاسخ به سوالی درباره دیوانسالاری، با اشاره به موضوع افایتیاف گفت امضای کنوانسیونهای بینالمللی هیچ فایدهای برای ایران ندارد. او نیز گفت که سیاست خارجی چهار سال آینده باید اقتصادمحور باشد.
رضایی در پاسخ به سوالی درباره ایجاد شرایط آسان برای ازدواج جوانان، با تکرار وعده انتخاباتی خود گفت که بانکها را موظف خواهد کرد ۹۰ درصد هزینه خانه را به افراد وام دهند و برای ساخت خانه نیز زمین رایگان به افراد داده خواهد شد.
همتی در پاسخ به پرسشی درباره «تعادل میان فعالیتهای اقتصادی زنان و ارزشهای خانواده» با تاکید بر اینکه به جایگاه زنان در جامعه توجه نمیشود گفت امنیت اجتماعی لازم و فرصت برابر برای زنان باید فراهم شود. او همچنین سخنان رئیسی درباره «اینترنت امن» را به معنای فیلتر شدن اینستاگرام و طبقهبندی و جیرهبندی اینترنت دانست و افزود که اینجا کره شمالی نیست. همتی همچنین از رییسی خواست که به صراحت بگوید که با نظرات احمد علمالهدی، پدرزن خود، درباره زنان موافق است یا مخالف.
زاکانی در پاسخ به سوالی درباره تحریمها از جمله به مبادله با کشورها با پول رایج دو کشور به جای دلار آمریکا اشاره کرد. او همچنین گفت خود همتی گفته است همه اقدامات روحانی خوب بوده اما اقتصاد نمی دانسته، من میگویم که به همین دلیل شما را به ریاست بانک مرکزی منصوب کرد که اقتصاد نمیدانست.
پاسخهای دوباره
در بخش بعدی نیمه دوم برنامه تلویزیونی روز شنبه هر یک از نامزدها سه دقیقه فرصت نقد از سایر نامزدها داشتند.
مهرعلیزاده در واکنش به سخنان نامزدهای اصولگرا از جمله به دیوارنوردی [یورش به سفارتخانهها]، خطاب به رئیسی گفت حالا که با مردم مهربان شدهاید دستور دهید فیلترینگ برداشته شود و درباره بازداشتشدگان آبان ۹۸ هم که تعدادشان مشخص نیست از رهبر عفو بگیرید.
قاضیزاده هاشمی گفت که کابوس دولت روحانی در حال تمام شدن است و باید تصمیم بگیریم که این مسیر پایان یابد و تکرار نشود.
همتی «نگاه ارباب رعیتی» ابراهیم رئیسی به کارمندان و مشاور سعید جلیلی [سعید قاسمی] به روستاییان را توهینآمیز خواند و گفت رییس ستاد قاضیزاده هاشمی خانمی است که گفته بود بیل گیتس میخواهد با واکسن کرونا ۱۵ درصد جمعیت جهان را بکشد. همتی درباره وعده رئیسی برای کاهش نرخ بهره بانکی گفت که اقتصاد مانند دادگاه و زندان نیست و اداره کشور و اقتصاد هم مانند زندان نیست.
رئیسی نیز در پاسخ به همتی گفت که در دوره مدیریت او هیچ شبکه اجتماعی فیلتر نشده است. او افزود که اگر من نامزد نبودم و به من حمله نمیکردید نمیدانم شما چه حرفی برای گفتن داشتید.
جلیلی نیز خطاب به همتی گفت که ایران عضو افایتیاف است اما شما این را نمیدانید. شما برنامههای اقدام این نهاد را اجرا کردهاید، آنها قبول نکردهاند و این را هم شما نمیدانید.
زاکانی گفت که همتی با فیلترینگ اعلام مخالفت میکند اما کامنت اینستاگرام خود را بسته بود. او همچنین از بازدید «با کفش» روحانی از چادرهای زلزلهزدگان و بازدید او از شرکت خودروسازی ایرانی «سوار بر خودروی خارجی» انتقاد کرد به بازدید شرکت خودروسازی داخلی رفته است.
هفت نامزد مورد تایید شورای نگهبان در پایان به مدت سه دقیقه به جمعبندی اظهارات قبلی خود پرداختند.
همتی در بخش پایانی خطاب به رئیسی گفت انتقادهای او از دولت روحانی درباره ماجرای آبان ۹۸ در حالی صورت میگیرد که خود رئیسی در جلسه هماهنگی سران قوه درباره موضوع سهمیهبندی بنزین حضور داشت.
رئیسی در پاسخ گفت در آن جلسه درباره نحوه اجرا بحث نشد. او در پاسخ به مهرعلیزاده نیز مدعی شد که رهبر به معترضان آبان ۹۸ عفو داده است «مگر کسانی که ارتباطات خارجی داشتند یا اتهام خاصی داشتند.»