جو بایدن،‌ رییس‌جمهوری منتخب آمریکا، در نخستین اظهار نظر مشروحش پس از انتخابات درباره ایران گفت دولتش با مشورت «متحدان» آمریکا محدودیت‌های هسته‌ای ایران را تشدید و به برنامه موشکی جمهوری اسلامی رسیدگی خواهد کرد.

بایدن که پیشتر بازگشت به برجام را از اولویت‌های دولت متبوعش در صورت پیروزی در انتخابات اعلام کرده بود، روز سه‌شنبه ۱۱ آذرماه اعلام کرد همچنان بر سر این دیدگاهش ایستاده و دولتش در صورتی تحریم‌های تهران را لغو خواهد کرد که این کشور از توافق هسته‌ای «پیروی کامل» کند.

او همچنین درباره مذاکره با ایران اشاره کرد: «با مشورت متحدان و شرکای خود به مذاکره و توافق‌‌هایی خواهیم پرداخت تا محدودیت‌های هسته‌ای ایران را تشدید و تمدید کنیم.»

بایدن بازگشت آمریکا به برجام را در صورت اجرای دقیق آن از سوی تهران «نقطه شروع» برای مذاکرات دانسته است؛ این در حالی است که تهران پس از آن‌که در ماه‌های گذشته از سطح تعهدات خود کاست اکنون تصویب کرده سطح غنی‌سازی را افزایش داده و راه را برای توقف اجرای پروتکل الحاقی باز کند.

رییس‌جمهوری منتخب آمریکا که از ماه میلادی ژانویه در کاخ سفید مستقر خواهد شد، همچنین تاکید کرد که در مذاکرات آتی با ایران «رسیدگی به برنامه موشکی» را هم در دستور کار خواهد داشت.

این اظهارات در حالی بیان می‌شود که برخی مقام‌های جمهوری اسلامی از جمله حسن روحانی،‌ رییس‌جمهوری، پس از پیروزی بایدن اشاره کرده بودند در صورت بازگشت آمریکا به تعهدات برجام، تهران نیز به سطح تعهدات خود بازمی‌گردد و شرایط «متفاوت» خواهد شد.

اما اکنون تاکید بایدن بر پرداختن به برنامه موشکی ایران در مذاکرات و همچنین مشورت با شرکا و متحدان آمریکا همان موضوعاتی است که مقام‌های دیپلماتیک دولت دونالد ترامپ نیز، با وجود اختلاف شدید با بایدن بر سر ایران، در هفته‌های گذشته و پس از انتخابات به آن اشاره کرده بودند.

الیوت آبرامز، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، از جمله مطرح‌کنندگان این مساله بود که در روز ۲۹ آبان‌ماه در مصاحبه‌ای اختصاصی با ایران ‌اینترنشنال گفته بود هرگونه توافق جدید با ایران باید با مشورت «کشورهای متحد آمریکا در خاورمیانه و مناطق دیگر» صورت بگیرد.

هم‌زمان وزرای خارجه عربستان سعودی و بحرین نیز به‌تازگی از بایدن خواسته بودند در صورت قصد مذاکره با ایران،‌ این دو کشور نیز باید در آن مشارکت داشته و در جریان قرار بگیرند.

از سوی دیگر نیز برنامه موشکی ایران موضوعی بوده که مقام‌های فعلی آمریکا و همچنین کشورهای متحد منطقه‌ای بر رسیدگی به آن تاکید کرده‌اند؛ اما تهران با این مساله مخالفت کرده است.

در همین زمینه علاوه بر ابراز مخالفت‌‌های پیشین فرماندهان نظامی علی خامنه‌ای،‌ رهبر جمهوری اسلامی،‌ هم به‌تازگی در دیداری با سران قوا مخالفت خود را با مذاکره با آمریکا و اروپا بر سر برنامه‌های موشکی و حضور در کشورهای منطقه اعلام کرد. 

خامنه‌ای گفت: «به ما می‌گویند در منطقه دخالت نکنید؛ در حالی که انگلیس و فرانسه دارای موشک‌های مخرب اتمی هستند و آلمان نیز در این مسیر قرار دارد،‌ به ما می‌گویند موشک نداشته باشید. به شما چه ربطی دارد؟»

اکنون به نظر می‌رسد با اشاره روشن بایدن به همراهی دولتش با متحدان آمریکا و همچنین تاکید بر رسیدگی به برنامه موشکی، دو نقطه تناقض و مقابله میان تهران و واشینگتن که پیشتر امیدهایی از سوی تهران بر سر همراهی در آن وجود داشت، پررنگ‌تر شده و آینده امکان توافق و بازگشت به برجام را سخت‌تر می‌نماید.

مقام‌های فعلی دولت آمریکا نیز پیش‌بینی کرده‌اند که بازگشت به برجام در دولت آینده آسان و سریع نخواهد بود.