بعد از وقفه‌ای ۷۰ روزه در عرضه محموله جدید نفت در بورس، شرکت ملی نفت، دوشنبه اول بهمن ماه یک میلیون بشکه نفت سبک با قیمت ۵۲ دلار و ۴۲ سنت را در بورس انرژی عرضه کرد.

خبرگزاری ایسنا می‌نویسد «به رغم تمدید مدت خرید، هیچ مشتری برای این محموله پیدا نشد».

آبان ماه سال جاری، یک میلیون بشکه نفت در بورس عرضه شد و در دو مرحله به فروش رسید. اخیرا بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت مدعی شد بخش خصوصی موفق به صادرات این محموله شده است.

ایران می‌گوید نام خریداران نفت محرمانه است و اطلاعاتی درباره شرکت‌ها یا بانک‌های خصوصی که نفت را در بورس خریده و به پالایشگاه‌های خارجی می فروشند، نمی‌دهد.

شکست فروش نفت در بورس، در حالی رخ داد که شرایط عرضه نسبت به دورهای قبلی بهبود یافته است. بدین ترتیب که قبلا باید مشتری نفتی حداقل ۲۰ درصد پول نفت را به‌صورت ارزی تحویل می‌داد، اما اکنون می‌تواند در عرض سه ماه، ۱۰۰ درصد ارزش محموله را با ریال ایران تسویه کند.

با خروج آمریکا از برجام، صادرات نفت ایران به شدت کاهش یافت و دولت تصمیم گرفت بخشی از نفت خود را به بخش خصوصی بفروشد تا آنها خود برای نفت مشتری دست و پا کنند.

هنوز معلوم نیست چرا بخش خصوصی تمایلی برای خرید دوباره نفت ندارد، اما قیمتی که پیشنهاد شده، برای نفت سبک بسیار مناسب است. قیمت نفت شاخص برنت که تقریبا برابر با نفت سبک ایران است هم‌اکنون ۶۲ دلار و ۴۶ سنت است. عرضه نفت سبک به قیمت ۱۰ دلار زیر قیمت بازارهای بین المللی بسیار جذاب به نظر می‌رسد.

اما احتمالا، شکست عرضه نفت در بورس عوامل دیگری داشته باشد، از جمله عدم توانایی بخش خصوصی در بازاریابی، حمل، بیمه و فروش نفت، یا فضای غیر شفاف بورس انرژی ایران.

برای نمونه، اخیرا خبرگزاری فارس گزارش داد «مسئولین وزارت نفت با اخذ مجوزی از شورای عالی اقتصاد، نفت خام را با شرایط جذاب‌تر و قیمت پایین‌تری از بازار بورس به فروش می‌رسانند. این اقدام که از طریق مذاکره با خریداران در فضای غیر‌شفاف و غیر‌رقابتی اتاق تاریک صورت می‌گیرد، طبیعتا موجب تضعیف و کساد شدن بازار بورس خواهد شد».

سید علی‌حسینی مدیرعامل بورس انرژی در گفت‌وگو با فارس درباره فروش نفت با روش‌های موازی بورس گفت «این موضوع یکی از آفت‌هایی است که بورس انرژی نیز نسبت به آن معترض است. اصولا هر اقدامی باعث شود کنار بازار شفاف عرضه کالا مسیر دیگری بازگشایی شود، به طور حتم کار غلطی است».

بر اساس آخرین گزارش‌ها، صادرات نفت خام ایران به حدود یک میلیون بشکه رسیده است. آژانس بین‌المللی انرژی نیز به‌تازگی گزارش داد که کل صادرات نفت ایران (شامل نفت خام و میعانات گازی) به ۱/۳ میلیون بشکه سقوط کرده است.

ایران سال گذشته ۲/۲ میلیون بشکه صادرات نفت خام و ۳۰۰ هزار بشکه صادرات میعانات گازی داشت. میعانات گازی نوعی نفت خام فوق سبک، مرغوب و گران قیمت است که از میادین گازی مانند پارس جنوبی تولید می‌شود و بیشتر در تولید سوخت‌های مرغوب و مواد پتروشیمی کاربرد دارد.