شاخص فلاکت ایران در پاییز به بیش از ۵۰ درصد رسید
با اعلام مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری در پایان پاییز سال جاری به ۱۰/۶ درصد رسید، نرخ تورم میانگین آذرماه نیز پیشتر ۴۰ درصد اعلام شده بود تا مشخص شود شاخص فلاکت در پاییز امسال به ۵۰/۶ درصد رسیده است.
شاخص فلاکت در پاییز پارسال، رقمی حدود ۲۹/۸ درصد بود و این رشد ۲۱/۸ واحد/درصدی نشان میدهد شاخص فلاکت به دومین رکورد تاریخیاش در چهل سال گذشته رسیده است.
احتمالا این شاخص تنها در سال ۱۳۷۴ که نرخ تورم به ۴۹/۴ درصد رسید، اندکی بالاتر از رقم فعلی بوده است.
شاخص فلاکت از جمع دو متغیر نرخ تورم و نرخ بیکاری به دست میآید، تا حتی اگر این دو نرخ در دو جهت مخالف یکدیگر حرکت میکردند، شاخص فلاکت بتواند واقعیت موجود در اقتصاد را ترسیم کند.
بر اساس نظریههای اقتصادی که عموما در دهههای ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ در جهان رایج بود، برای کاهش نرخ بیکاری در کوتاهمدت، میبایست به افزایش تورم متوسل شد و نرخ بالاتر تورم توجیه میشد.
در چنان وضعیتی، فهمیدن میزان فلاکت با استفاده از شاخص فلاکت، برآیندی از آن کاهش و این افزایش به حساب میآمد.
شاخص فلاکت از زمانی که حسن روحانی در سال ۱۳۹۲ به ریاست دولت رسید، روندی کاهشی داشت. این روند تا سال ۱۳۹۵ ادامه یافت تا آنجا که شاخص فلاکت در پایان آن سال، روی عدد ۲۱/۴ درصد تثبیت شد.
روند کاهشی شاخص فلاکت در ایران، تحت تاثیر نگرانیها در مورد بر هم خوردن یا بیاثر شدن برجام متوقف شد.
تشکیل دولت جدید ایالات متحده آمریکا به ریاست دونالد ترامپ، که بهشدت با توافق هستهای ایران و گروه ۵+۱ موسوم به توافق برجام مخالف بود، در نهایت با خروج این کشور از برجام همراه شد و در پی آن، تحریمهایی را برای اقتصاد ایران رقم زد.
این تحول سامان بازار ارز را بر هم زد و نرخ تورم کنترلشده بار دیگر سرکشی آغاز کرد. همچنین زمینه سرمایهگذاریهای جدید داخلی و خارجی و شرایط بهبود وضعیت اشتغال میسر نشد تا در نهایت، شاخص فلاکت روند تصاعدی را از سر گرفت.
بررسی سابقه دو متغیر نرخ بیکاری و تورم نشان میدهد که شاخص فلاکت در ایران عمدتا تحت تاثیر تغییر نرخ تورم نوسان دارد و اساسا نرخ بیکاری در این سالها تغییر شدید نداشته و تغییرها به دامنه نوسانی کوچکی محدود است.
به معنای دیگر، کنترل نرخ تورم در ایران اگر ماحصل رکود اقتصادی نباشد، میتواند به بهبود وضعیت شاخص فلاکت منجر شود.
شاید با استناد به تغییرهای شاخص فلاکت و رشد کمسابقه آن، بتوان ناآرامیها و اعتراضهای آبانماه گذشته را که پس از شوک قیمت بنزین به وقوع پیوست، راحتتر درک کرد.