با سقوط ارزش ریال به کمتر از یک‌سوم و بازگشت تحریم‌های آمریکا، قیمت خودرو در ایران روزبه‌روز بیشتر شده و حتی درخواست بالا برای خرید خودروهای داخلی، نتوانسته است جلوی بالارفتن قیمت این خودروها را بگیرد.

قیمت خودرو در ایران در شرایطی افزایش می‌یابد که تولیدکنندگان خارجی، یکی پس از دیگری، ایران را ترک کرده‌اند و پیداکردن قطعات خودروی خارجی هر روز سخت‌تر می‌شود.

گزارشی در روزنامه واشنگتن‌پست، به تاریخ روز جمعه ۲۹ شهریورماه، با نگاهی به بازار خودرو در ایران، از نگرانی‌ها درمورد تقاضای بالا برای خرید خودرو از یک‌سو و قیمت بالای آن در بازار ازسوی دیگر می‌نویسد.

حدود نود درصد بازار خودروی ایران در دست دو شرکت ایران‌خودرو و سایپاست. اولی مدل‌های پژو را تولید می‌کند و دومی سیتروئن و کیا. هردوی این شرکت‌ها، رنو نیز تولید کرده‌اند. براساس آمار وزارت صنایع، معادن و تجارت، ایران در سال گذشته بیش‌از ۱/۵ میلیون خودرو تولید کرده بود که ۱۴درصد بیشتر از سال قبل از آن بود.

صنایع خودروسازی ایران سال‌ها تحت فشار تحریم‌های غرب بودند، اما پس‌از توافق هسته‌ای فرصتی ایجاد شد که این صنعت شکوفاتر شود. در سال ۱۳۹۴، شرکت پژوی فرانسه قرارداد تولید ۲۰۰هزار خودرو در سال را با ایران امضا کرد. شرکت رنو نیز قراردادی ۷۷۸میلیون دلاری با ایران امضا کرد و متعهد شد که سالانه ۱۵۰هزار خودرو در کارخانه‌ای خارج از تهران تولید کند. شرکت فولکس‌واگن آلمان نیز موافقت کرده بود که به ایران خودرو صادر کند. اما امروز دو شرکت اول از ایران خارج شده‌اند و شایعاتی درمورد احتمال خروج سومی نیز مطرح شده است.

نگرانی‌ها در مورد صنایع خودروسازی در ایران بالاست. بیش از صدهزار نفر در ایران‌خودرو و سایپا و بیش از ۷۰۰هزار نفر در صنایع وابسته به خودروسازی کار می‌کنند. این نگرانی بین کارشناسان وجود دارد که هرگونه روند منفی در بازار خودرو، شرایط بی‌کاری در ایران را بدتر خواهد کرد. نرخ بیکاری در ایران، در حال حاضر، ۱۲/۵درصد است؛ یعنی سه‌میلیون نفر بیکار در کشور وجود دارد. البته برخی کارشناسان معتقدند که این رقم، خصوصا بین فارغ‌التحصیلان دانشگاهی، بالاتر است. برخی از این بیکاران بعضا سعی می‌کنند با کار کردن به‌عنوان راننده تاکسی در شهرها امرار معاش کنند و این یعنی که با بدترشدن اوضاع صنایع خودروسازی، آنها ضرر مضاعف می‌کنند.

سقوط ارزش ریال باعث شده است که خرید خودرو در ایران سخت شود. دلار ۶۲۰۰ تومانی، بعد از خروج ترامپ از توافق هسته‌ای به ۱۵هزار تومان رسیده است. مهین تبریزی، یک معلم ۴۵ساله می‌گوید: «من کمی پول جمع کردم که ماشین ایرانی بخرم، اما قیمت‌ها بالا رفت و کارخانه‌ها هم به‌موقع ماشین را تحویل نمی‌دهند. نمی‌دانم چه می‌توانم بکنم.»

محمود رحیمی که یک راننده تاکسی است، می‌گوید: «قیمت قطعات ماشین وحشتناک شده، همه هم به‌خاطر تحریم‌ها. قیمت صفحه‌کلاچی که برای ماشینم گرفتم، دوبرابر قیمت آن در کمتر از یک‌سال قبل بود.»

خرید خودروهای داخلی با تاخیرهای زیاد در تحویل خودرو همراه بوده است. تولید خودرو امسال ۲۹درصد کاهش داشته که به‌نظر می‌رسد به‌علت کمبود قطعات باشد.

وارد کردن ماشین خارجی نیز به‌علت سقوط ارزش ریال، به‌شدت سخت‌تر شده است. نه‌تنها عوارض گمرکی ماشین خارجی بیش‌از صددرصد قیمت آن است، ورود آن از خردادماه امسال اساسا ممنوع بوده است.

رضا پیلتن، یک مهندس بازنشسته، می‌گوید که دو سال پیش، هزینه واردکردن یک ماشین را پرداخته، اما هنوز به‌علت تغییرات در قیمت ارز، ماشینش را تحویل نگرفته است.

با این حال، در غیاب شرکت‌های اروپایی، چین فعالیت خود در ایران را شروع کرده است. در تهران اخیرا یک بنگاه معاملات خودروی چینی باز شده است. علی رضوی که مالک یک نمایشگاه ماشین است، می‌گوید ماشین‌های چینی در ایران فروش خوبی دارند. نمایشگاه او شرایط پرداخت مختلفی برای مشتریان ایجاد کرده که می‌توانند تنها با دو تا چهار هزار دلار، ماشین بخرند.

تقاضا برای خرید ماشین به‌شدت بالاست. هفته گذشته، در کمتر از یک‌ساعت، بیش‌از ۵۰هزار نفر برای ثبت‌نام خودرو از سایپا، به وب‌سایت این شرکت مراجعه کرده‌اند. مردم می‌خواهند که پیش‌از سقوط بیشتر ارزش ریال، خودروی خود را خریداری کنند. همه اینها درحالی است که رضایت از کیفیت خودروهای داخلی، پایین است. فاطمه آذری که پسرش هفته گذشته از سایپا یک ماشین خریده است، می‌گوید: «در کشورهای دیگر مردم مبلغ کمی را در ابتدا می‌دهند تا یک ماشین با استاندارد بگیرند و بقیه مبلغ را قسطی بدهند. ما اینجا تمام پول را پیشاپیش می‌دهیم تا چندین‌ماه بعد، یک ماشین قراضه دریافت کنیم.»