اشرف غنی، رییس‌جمهوری افغانستان در اقدام تازه و بی‌سابقه، انس حقانی، فرد شماره دوم شبکه حقانی را همراه با دو مقام ارشد طالبان از زندان آزاد کرد.

رییس‌جمهوری افغانستان امروز ۲۱ عقرب/آبان، اعلام کرد که به خاطر آغاز مذاکرات مستقیم دولت با طالبان و در بدل رهایی دو استاد دانشگاه آمریکایی از بند طالبان، سه تن از زندانیان طالبان شامل انس حقانی، حاجی مالی خان و حافظ رشید را از زندان رها می‌کند.

رییس‌جمهوری افغانستان رهایی سه زندانی طالبان را تصمیم سخت اما ضروری توصیف کرد و گفت «پس از مشورت نزدیک و همه جانبه، با شرکای بین‌المللی افغانستان به ویژه ایالات متحده آمریکا به خاطر زمینه‌سازی مذاکرات رو در رو و مستقیم با طالبان جهت دستیابی به صلح و ثبات که خواست همه است با اعتماد کامل به نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان و همچنان به خاطر نمایش حس بشردوستانه دولت و ملت افغانستان، تصمیم گرفتیم تا سه تن از زندانیان طالبان را که از کشورهای بیرونی با همکاری همه‌جانبه شرکای بین‌المللی ما دست‌گیر شده بودند و از مدتی به این‌سو در زندان بگرام زیر نظارت دولت افغانستان بودند، به طور مشروط از بند رها سازیم.»

اشرف غنی در حالیکه مقامات ارشد دولت افغانستان، رؤسای مجلس و قوه قضاییه، مشاور امنیت ملی، وزرای دفاع، داخله/کشور، امنیت ملی و معاونین ریاست‌جمهوری در کنار او ایستاد بودند افزود «تلاش مشترک ما برای ردیابی دو استاد دانشگاه آمریکایی نتیجه نداد و مطابق اطلاعات، صحت و سلامت آنها در دوران اسارت نزد اختطاف گران تروریست رو به وخامت گراییده است» و دولت افغانستان به پاس خدماتی که این دو استاد دانشگاه آمریکایی در افغانستان انجام داده‌اند تصمیم به تبادله زندانیان و رهایی سه زندانی طالبان گرفته است.

اشرف غنی که از روی متن شمرده و آهسته سخنرانی می‌کرد و صدایش به وضوح می‌لرزید افزود، برای رسیدن به صلح و ثبات با عزت قربانی لازم است و اطمینان داد که به پای ارزش‌های جمهوریت، حقوق زنان و دست‌آوردهای دو دهه اخیر در افغانستان می‌ایستد. او تأکید کرد که با این ارزش‌ها و حقوق زنان معامله نشده است.

اشرف غنی تصریح کرد که رهایی مشروط این زندانیان به معنای تقویت صفوف دشمن و تشدید حملات آنها نخواهد شد و مکانیزم مشخصی در این زمینه در نظر گرفته شده است.

اشرف غنی رهایی سه زندانی طالبان را «تصمیم دشوار اما قابل درک» خواند و گفت زندانیان طالبان برای «اعتماد سازی و آغاز مذاکرات رو در رو و حل صلح‌آمیز این بدبختی» رها شده‌اند. او تأکید کرد دولت افغانستان «توان و اراده اتخاذ تصمیم‌های سخت و جدی» را دارد.

پیش از این دولت افغانستان حدود ۹۰۰ زندانی طالبان را به نشانه حسن نیّت، در عید قربان امسال از زندان آزاد کرد.

انس حقانی، فرزند جلال‌الدین حقانی، بنیان‌گذار شبکه حقانی و در عین حال برادر سراج‌الدین حقانی، رهبر کنونی این شبکه است. سراج‌الدین حقانی همزمان معاون گروه طالبان است. انس حقانی که از او به عنوان فرد شماره دوم شبکه حقانی یاد می‌شود، در سال ۱۳۹۳ توسط امنیت ملی افغانستان دست‌گیر شد.

شبکه حقانی حملات متعدد و پیچیده انفجاری را در افغانستان انجام داده و مسئولیت انفجارهای مرگبار در این کشور را به عهده گرفته است. از شبکه حقانی به عنوان ماشین جنگی طالبان نیز یاد می‌شود. دولت افغانستان، شبکه حقانی را یک سازمان «تروریستی» می‌داند. در سال ۲۰۱۲ آمریکا نیز شبکه حقانی را در فهرست سازمان‌های «تروریستی» قرارداد.

رحمت‌الله نبیل، نامزد ریاست‌جمهوری و رییس پیشین استخبارات افغانستان که انس حقانی در زمان او دست‌گیر شده بود در اوج کارزار انتخاباتی در ماه گذشته گفت، براساس حکم دو دادگاه که اسناد آن وجود دارد، انس حقانی به اعدام محکوم شده است. به گفته رحمت‌الله نبیل، به دلیل نفوذ شبکه حقانی در دولت افغانستان و به برای نجات حقانی از مرگ حتمی، حکم اعدام به حبس ابد تغییر داده شده است. اما اشرف غنی در مصاحبه خود در طلوع‌نیوز گفت، حکم اعدام انس حقانی صادر نشده و در قانون جزا، حکم اعدام به حبس ابد تعدیل شده است.

سال گذشته، طالبان انس حقانی را در فهرست چهارده نفری هیأت مذاکره کننده این گروه با آمریکا معرفی کرد.

در اوایل ماه جاری، زلمی خلیل‌زاد، نمایندگان ویژه آمریکا برای صلح افغانستان در سفری به کابل و اسلام‌آباد در خصوص رهایی دو استاد دانشگاه آمریکایی با مقامات دولت افغانستان و پاکستان گفت‌وگو کرد. آن زمان، حمدالله محب مشاور امنیت ملی افغانستان گفت کار برای رهایی استادان دانشگاه آمریکایی جریان دارد.

اسارت کیون کینگ شهروند آمریکا و تیموتی ویکس، شهروند استرالیا دو استاد دانشگاه آمریکایی در کابل، در سال ۲۰۱۶ توسط طالبان اختطاف شدند.

دولت افغانستان در حالی سه زندانی ارشد طالبان را از زندان آزاد می‌کند که دیروز ۲۰ آبان، رییس سازمان استخبارات پاکستان با معاون وزارت خارجه آن کشور وارد کابل شدند. با آنکه دولت افغانستان هیچ اشاره به سفر مقامات پاکستان و رهایی زندانیان طالبان نکرده است اما پاکستان نقش مهمی در تبادله زندانیان ایفا کرده است.

دولت افغانستان در حالی سه زندانی طالبان را آزاد می‌کند که قرار است در آینده نزدیک نشستی صلح با حضور طالبان، نمایندگان دولت و شماری از سیاستمداران افغانستان در چین برگزار شود.

روند صلح افغانستان پس از لغو مذاکرات آمریکا با طالبان در وضعیت نامعلومی قرار گرفت. اکنون و با توجه به رهایی افراد کلیدی طالبان مذاکرات صلح این کشور مجدداً از سر گرفته خواهد شد.

اما رهایی زندانیان و شروع مذاکرات صلح در شرایطی صورت می‌گیرد که نتایج انتخابات ریاست جمهوری افغانستان مشخص نیست. تنش‌های موجود در کمیسیون انتخابات و اختلافات فزاینده که میان تیم‌های انتخاباتی بر سر بازشماری آرا شکل گرفته است بیش از هر زمانی ثبات و امنیت نسبی در این کشور را در معرض خطر قرار داده است.

عبدالله عبدالله، رییس اجراییه و شریک حکومت ایتلافی وحدت ملی امروز در برنامه اعلام رهایی زندانیان طالبان حضور نداشت و این نشان‌دهنده اختلاف سران حکومت در مورد صلح است.

طالبان تا اکنون در مورد رهایی سه تن از اعضای این گروه از زندان دولت افغانستان اظهار نظر نکرده است.