منابع آگاه در دولت افغانستان در یک مصاحبه اختصاصی به ایران اینترنشنال گفتند، نیروهای آمریکایی در جریان یک سال گذشته و پس از امضای توافق‌نامه با گروه طالبان، از ۱۲ پایگاه نظامی در افغانستان خارج شده‌اند.

ایالات متحده آمریکا و گروه طالبان پس از ۱۹ سال جنگ و ۱۸ ماه مذاکره، سال گذشته در ۱۰ حوت/اسفند ۲۰۲۰ توافق‌نامه صلح را در کشور قطر امضا کردند که براساس آن نظامیان آمریکایی و نیروهای ائتلاف طی ۱۴ ماه پس از امضای توافق‌نامه، افغانستان را به طور کامل ترک می‌کنند. 

مقام‌های دولت آمریکا پیش از این اعلام کردند که نظامیان آمریکایی در افغانستان از ۸۶۰۰ نفر به ۲۵۰۰ نفر کاهش یافته و نیروهای ائتلاف نیز به این تناسب تقلیل یافته است. اما مقام‌های دولت آمریکا در مورد ترک پایگاه‌های نظامی در افغانستان اظهار نظری نکرده‌اند.

یک منبع آگاه و معتبر در دولت افغانستان به ایران اینترنشنال گفت، نیروهای آمریکایی در مدت یک سال گذشته از ۱۰ ولایت و از ۱۲ پایگاه نظامی در این کشور خارج شده‌اند. به گفته او، نیروهای آمریکایی از دو پایگاه نظامی به نام‌های (جونز و دکلمر declamar) در ننگرهار، از پایگاه نظامی مستقر در فرودگاه قندهار، از پایگاه نظامی بوست در هلمند، از پایگاه گمبری در لغمان، از پایگاه ترنکوت در ارزگان، از پایگاه لایت‌ننگ در پکتیا، از پایگاه میمنه در ولایت فراه، از پایگاه نظامی قلات در زابل، از پایگاه نظامی شاهین در بلخ و از پایگاه نظامی بشاب در کابل‌ خارج شده‌اند.

این منبع افزود که دولت افغانستان پایگاه بزرگ نظامی آمریکا مستقر در فرودگاه قندهار را به طور کامل تحویل گرفته و تعداد محدودی از سربازان آمریکایی در این ولایت باقی مانده‌اند.

طبق توافق‌نامه دوحه، طالبان در برابر خروج نیروهای خارجی تعهد کرده‌اند که از خاک افغانستان علیه آمریکا و متحدان آن استفاده نمی‌شود و این گروه ضمن قطع رابطه با القاعده، خشونت‌ها را کاهش داده و با دولت افغانستان وارد مذاکرات صلح می‌شوند.

صرف نظر از اینکه طالبان و آمریکا تا چه میزانی به تعهدات‌شان عمل کرده‌اند، مقام‌های ارشد امنیتی افغانستان اعلام کرده‌اند که توافق‌نامه دوحه تغییری در میدان جنگ ایجاد نکرده، بلکه موجب مشروعیت بین‌المللی‌ طالبان شده و حوادث انفجاری کماکان در این کشور ادامه دارد.

بر اساس گزارش اخیر دفتر هیات معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما)، تلفات غیرنظامیان در سال ۲۰۲۰ حدود ۱۵ درصد کاهش یافته اما با شروع مذاکرات صلح بین‌افغانی، خشونت‌ها افزایش و تلفات غیرنظامیان بیشتر شده است. طبق گزارش یوناما، در جریان یک سال گذشته میلادی، نزدیک به ۹ هزار غیرنظامی در افغانستان کشته و زخمی شده‌اند.

اشرف غنی، رییس‌جمهوری افغانستان دیروز شنبه ۹ حوت/اسفند در مراسم روز ملی سرباز گفت، ۹۰ درصد عملیات‌های ضد دهشت‌افکنی را نیروهای ویژه ارتش و پلیس افغانستان به طور مستقل انجام می‌دهند.

از سوی دیگر منبع آگاه از دولت افغانستان به ایران اینترنشنال گفت که نیروهای آمریکایی در حال حاضر در چهار ولایت از جمله در کابل، بگرام (ولایت پروان) هرات و بلخ حضور دارند که به گفته او، هرات به‌دست نیروهای ایتالیایی و بلخ در کنترل نیروهای آلمان است. به گفته این منبع، به استثنای این چهار ولایت، مدیریت و کنترل سایر فرودگاه‌ها نیز در اختیار دولت افغانستان است.

این مقام آگاه در دولت افغانستان گفت که نیروهای آمریکایی با ترک پایگاه‌ها، برخی از تاسیسات غیراساسی را تخریب و پایگاه‌های اساسی را به نیروهای افغان تحویل داده‌اند.

 او می‌گوید، آمریکا تجهیزات عمده نظامی مجهز به تکنولوژی را به دلیل نگرانی از محافظت و احتمال افتادن آن به‌دست گروه طالبان و سپس فروش آن به ایران و پاکستان، از افغانستان خارج کرده‌اند. به گفته این منبع، وسایل نظامی آمریکا که قطعات آن در افغانستان یافت نمی‌شود و ترمیم آن نیز پرهزینه است، از افغانستان خارج شده است. او گفت آمریکا و نیروهای ائتلاف به دلیل هزینه زیاد انتقال تجهیزات نظامی از افغانستان، وسایل غیر‌اساسی را منتقل نکردند. به گفته او هزینه انتقال هر ۸۰۰ گرم تجهیزات، ۲/۲۵ دلار تمام می‌شود.

در توافق‌نامه دوحه آمده است که نظامیان آمریکایی ۱۳۵ روز پس از امضای توافق‌نامه دوحه، باید نیروهای مستقر در افغانستان را به ۸۶۰۰ کاهش دهند و از پنج پایگاه نظامی در افغانستان خارج شوند. وزارت دفاع آمریکا آن زمان تایید کرد که شمار نیروهای آمریکایی در افغانستان به ۸۶۰۰ نفر کاهش یافته و آنها از پنج پایگاه نظامی در افغانستان خارج شده‌اند و این پایگاه‌ها را به دولت افغانستان واگذار کرده‌اند.

در توافق‌نامه دوحه آمده است که در صورت قطع رابطه طالبان با القاعده، نیروهای آمریکا و ائتلاف در مدت نه ماه باقی مانده، در ماه مه سال ۲۰۲۱، افغانستان را ترک می‌کنند.

با این حال، در اولین سالگرد امضای توافق‌نامه دوحه، دولت جدید آمریکا این پیمان را بازنگری می‌کند و برای این امر گفت‌وگو با دولت افغانستان و سازمان ناتو را آغاز کرده است.

گروه طالبان نیز در اولین سالروز امضای این توافق‌نامه گفته‌اند، شش هزار زندانی میان دولت افغانستان و طالبان مبادله شده و گفت‌وگو صلح بین‌افغانی نیز آغاز شده است و طالبان به تمامی تعهداتش عمل کرده و از آمریکا نیز می‌خواهد که به تعهداتش عمل کند. طالبان روز یکشنبه ۱۰ حوت/اسفند در بیانیه‌ای اعلام کردند «رهایی زندانیان باقی‌مانده و حذف اسامی طالبان از فهرست سیاه از ماده‌های توافق‌نامه است که تا هنوز عملی نشده است.» طالبان در ادامه گفته‌اند که بر اساس توافق‌نامه دوحه، این گروه «عملیات‌های خود را به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش داده است، به مراکز بزرگ نظامی و استخباراتی دشمن حمله نکرده، عملیات‌های استشهادی/انتحاری صورت نگرفته، برنامه‌های سقوط ولایات و ولسوالی‌ها از سوی طالبان عملی نشده است».

طالبان اما گفته‌اند که طرف مقابل مسئولیت خود را به درستی انجام نداده و در حال حاضر نیز «بمباران‌ها، حملات درونی و عملیات‌های تهاجمی که بر اساس توافق‌نامه منع است از سوی طرف مقابل انجام می‌شود و در این حملات بیشتر مردم غیرنظامی آسیب می‌بینند».

پس از امضای توافق‌نامه دوحه، طالبان به نیروهای خارجی در افغانستان حمله نکرده‌اند. 

گروه طالبان توافق‌نامه دوحه را نقشه راه برای برقراری امنیت و ثبات در افغانستان خوانده و تاکید کرده‌ است که هر تلاشی برای یافتن جایگزین برای این توافق‌نامه محکوم به شکست است.

دولت افغانستان مخالف توافق‌نامه دوحه است و بارها خواستار بازنگری آن از سوی دولت جو بایدن شده و همواره هشدار داده است در صورت خروج غیرمسئولانه نیروهای خارجی از افغانستان، این کشور ممکن است درگیر جنگ داخلی شود. ناتو نیز اعلام کرده است نیروهای این سازمان تا زمان مناسب افغانستان را ترک نمی‌کنند.

طالبان در اولین سالگرد امضای توافق‌نامه گفته است که شماری زیادی از نیروهای خارجی به ویژه نیروهای ایالات متحده آمریکا از کشور خارج شده و نیروهای باقی مانده نیز باید در زمان تعیین شده از کشور خارج شوند. 

علی‌رغم اصرار طالبان بر خروج کامل نیروهای خارجی از افغانستان، رییس جمهوری آمریکا در اوایل ماه جاری در نشست مجازی امنیتی مونیخ گفت که ایالات متحده با شرکای خود در مورد افغانستان مشورت می‌کند تا اطمینان حاصل کند که افغانستان بار دیگر تبدیل به پایگاه تروریستی برای تهدید آمریکا و متحدان آن نشود.

این درحالی‌ است که پنتاگون، وزارت خزانه‌داری و کنگره آمریکا با انتشار گزارش‌های جداگانه‌ای گفته‌اند که طالبان روابط خود با القاعده را قطع نکرده و سازمان ملل متحد نیز در چند گزارش از حضور جنگجویان القاعده در چند ولایت افغانستان خبر داده است.