خشکیدن چاه نفت در ورزش
به حکم وزیر نفت و مصوبهای که چند ماه قبل این وزارتخانه صادر کرد، حالا سرنوشت سه تیم ریشهدار فوتبال که در لیگ برتر حضور دارند، مبهم شده و در آستانه کنارهگیری از بازیها و شاید انحلال قرار گرفتهاند. نفت تهران که زمانی نماینده ایران در لیگ قهرمانان آسیا بود، امروز وجود خارجی ندارد. مربی و بازیکنان صنعت نفت میگویند تا به امروز حتی یک ریال هم دریافت نکردهاند، نفت مسجد سلیمان غرق در مشکلات مالی است و حالا پارس جنوبی تصمیم به کنارهگیری گرفته تا عملا سهم جنوبیهای عاشق فوتبال از طلای سیاه به مرز صفر برسد.
مخالفت بهارستان، واکنش وزیر
پیشتر و بر اساس ماده ۱۳ قانون برنامه پنجم و همچنین ماده ۹۴ قانون برنامه ششم توسعه، هرگونه هزینه در ورزش حرفهای از سوی دستگاههای دولتی، ممنوع اعلام شده بود. ماجرا اما از زمانی شکل جدی به خود که گرفت که اهالی بهارستان با پرداخت درصدی از بودجه دولت به وزارت نفت مخالفت کردند، اتفاقی که بیژن زنگنه، وزیر نفت را وادار به واکنش کرد. وزیر قدیمی نفت که البته هیچ وقت علاقهای به ورزش به خصوص رشته فوتبال نداشت، صراحتا از عدم تیمداری حرفهای در این رشته ورزشی خبر داد. زنگنه، شهریور امسال و در پایان جلسه هیات دولت به خبرنگاران گفت: «براساس مصوبه جدید، هرگونه کمک به تیمهای حرفهای فوتبال مربوط به وزارت نفت ممنوع است و باشگاههای نفت آبادان، نفت مسجدسلیمان و پارس جنوبی که در لیگ برتر فوتبال ایران حضور دارند باید در ۲ماه آینده تعیین تکلیف شوند.» تیمهایی که وزیر نفت از آنها نام برد حتما جزو قدیمیترین تیمهای فوتبال ایران محسوب میشوند و تاریخی که توسط وزیر اعلام شد، دقیقا در کوران مسابقات لیگ است. زنگنه با اشاره به مصوبه جدید تاکید کرد: «به منظور صرفهجویی و کاهش هزینهها، انجام مسئولیت در تیمهای باشگاهی در همه سطوح مرتبط با ورزش قهرمانی، تنها از طریق بخش خصوصی مجاز است و پرداخت هرگونه وجهی به کارکنان در قالب تیمهای قهرمانی تحت هر عنوان ممنوع است. ما درباره تیمهایی که هم اکنون در لیگ برتر فوتبال میکنند از میانههای پاییز هیچ مسئولیتی نداریم.»
سازمان ورزشی ثروتمند و بدون خروجی
در بدنه وزارت نفت، مجموعهای به نام سازمان ورزش نفت وجود دارد، سازمانی ثروتمند با بودجهای هنگفت، چیزی شبیه به سازمان ورزش شهرداری تهران که بودجهاش دقیقا دو برابر کمیته ملی المپیک ایران است اما هر دو سازمان برای فعالیت در ورزش حرفهای مجوز ندارند. معاون وزیر نفت در توسعه مدیریت و سرمایه انسانی معتقد است، ابلاغیه اخیر وزیر نفت در جهت تضعیف جایگاه ورزش در صنعت نفت نبوده و به منظور تقویت جایگاه ورزش کارکنان و خانوادههای آنان است. فرزین مینو میگوید: «ماموریت اصلی صنعت نفت در زمینه اکتشاف، توسعه، تولید و پالایش نفت، گاز تعریف شده است و اموری همچون باشگاهداری و فعالیت در حوزه ورزش حرفهای در حیطه وظایف صنعت نفت نیست.»
با نگاهی به وبسایت ورزش نفت مشخص میشود تا به امروز بیش از ۱۶۰ تیم قهرمانی، در مناطق نفتخیز جنوب، تحت حمایت صنعت نفت هستند. واترپولو، بسکتبال، فوتسال زنان، هندبال، گلف، شنا و شیرجه که تمامی این تیمها به صورت حرفهای کار خود را دنبال میکنند، اما ظاهرا در این بین تنها فوتبال است که دچار قهر نفتیها شده و مشخص نیست در آینده چه بلایی بر سر تیمهای قدیمی جنوب ایران خواهد آمد.
از نفتی که منحل شد تا پارس جنوبی
نخستین تیم فوتبالی که در آتش مصوبه نفتیها سوخت، نفت تهران بود. باشگاهی ۵۰ ساله که در آخرین سالهای فعالیتش، مجوز حضور در لیگ قهرمانان آسیا را به دست آورد و حتی قهرمان جام حذفی شد. فاصله قهرمانی و حضور در لیگ قهرمانان تا سقوط به دسته یک و سپس انحلال یک تیم ریشهدار، آنقدر سریع اتفاق افتاد که امروز دیگر نشانی از آن تیم زردپوش که زمانی بازیکنانی مانند بیرانوند، سیدجلال حسینی، وریا غفوری و بسیاری دیگر از ملیپوشان امروز را در ترکیب خود میدید، نیست و وجود خارجی ندارد. نظریهای وجود دارد مبنی بر اینکه مصاحبههای تند سیدجلال حسینی و بیرانوند که مستقیما وزیر نفت را به دلیل طلب سنگین از تیم سابق مورد انتقاد دادند، باعث شد تا این تیم سریعتر از سایر نفتیها از بدنه ورزش نفت خارج شود، تا جایی که زنگنه در سال ۹۶ و مصاحبهای با بیست و سی در اینباره گفت: «ما درگیر مشکلات بزرگی هستیم که تحریمها برای نفت ایجاد کرده و فرصتی نداریم تا برای چند بازیکن فوتبال به دنبال پاسخ باشیم. مشکلات ما ملی است و اینها موضوعات شخصی.» صنعت نفت، پارس جنوبی و نفت مسجد سلیمان از دیگر تیمهای مجموعه نفت در دو سال گذشته، همواره بزرگترین مشکلشان موضوعات مالی بوده است. بدهیهای سنگین به بازیکنان و مربیان و گاهی سقوط به دسته پایینتر که گریبان فوتبال بازیکنخیز جنوب را گرفته است.
مصائب لیگ برتر
مصائب تیمهای نفتی تنها مربوط به لیگ برتر میشود و اگر به دسته پایینتر سقوط کنند، وزارت نفت براساس قانون میتواند بودجه آنها را تامین کند. پارس جنوبی زمانی که در دسته اول حضور داشت بودجهای ۹میلیاردی در اختیارش قرار گرفت که در زمان خود فراتر از بودجه یک تیم دسته اولی بود، اما مشکلاتش از روزی آغاز شد که به لیگ برتر صعود کرد. نفت مسجد سلیمان نیز در لیگ دسته اول روزهای خوشی به لحاظ مالی داشت اما عینا مشکلات این تیم با صعود آغاز شد، قانونی که به وزارت نفت میگوید در ورزش آماتور میتوانید به هر میزان که خواستید هزینه کنید اما هزینه در ورزش حرفهای و قهرمانی ممنوع است.
پارس جنوبی کنارهگیری میکند
صنعت نفت آبادان در رتبه پنجم جدول است و تنها ۳ امتیاز با صدر فاصله دارد، اما اسکوچیچ و مردانش تا پایان هفته هشتم حتی یک درصد هم دریافت نکردهاند. نفت مسجد سلیمان نیز شرایطی مشابه آبادانیها دارد و کمی پایینتر پارس جنوبی قرار دارد که هزینههایش سالها قبل توسط منطقه آزاد تجاری پارس تامین میشد، اما تذکر وزیر کشور به مدیران مناطق آزاد تجاری به یکباره این تیم را حتی برای تامین هزینه سفر نیز با مشکل مواجه کرد. مشکلات پارس جنوبی آنقدر حاد شد که حالا این تیم نامهای برای کنارهگیری از لیگ برتر به فدراسیون فوتبال نوشته است. اتفاقی که سازمان لیگ نیز آن را تایید کرد و مسئول کمیته مسابقات سازمان لیگ، خبر از برگزاری جلسه هیات رئیسه درباره کنارهگیری تیمهای نفتی داد.
سهم جنوبیها از طلای سیاه
جغرافیای جنوبی فوتبال ایران همیشه نامهای بزرگ و استعدادهای فوقالعادهای در فوتبال داشت. جایی که به برزیل فوتبال ایران شهرت دارد، با بحران بزرگی مواجه شده و یکی پس از دیگری تیمهای ریشهدارش را در خطر نابودی میبیند. جدا از این نظریه که فوتبال ایران پتانسیل برگزاری لیگ ۱۶ تیمی را دارد یا خیر، باید یک موضوع مهم را در نظر گرفت که سهم شهروندان عاشق فوتبال جنوب ایران از نفت چقدر است و آیا نمایندگان مجلس با اصلاح قانون نمیتوانند سهمی حداقلی برای ورزش در جنوب ایران اختصاص دهند.