هر ساله و به‌مناسبت نوروز، شبکه‌های مختلف تلویزیون ایران برنامه‌های ویژه‌ای تدارک می‌بینند تا بتوانند مردم را در این ایام پای تلویزیون بنشانند. این تمهیدات برنامه‌های ویژه تحویل سال، برنامه‌‌های رقابتی و مسابقه‌ای و نیز سریال‌های تلویزیونی را شامل می‌شود. اگر‌چه امسال، با سیل ویرانگری که بخش‌های عظیمی از کشور را در بر گرفت، نوروز چندان به کام ایرانیان شیرین نبود و اخبار تلخ از آوارگی و بی‌خانمانی مردم سیل‌زده تا حدودی فضای کلی کشور را تحت تاثیر قرار داد، در همین فضای غم‌انگیز نیز ایرانیان عادت کرده‌اند پیگیر لحظات سرگرم‌کننده و مفرح باشند.

اقبال به برخی برنامه‌ها و سریال‌ها به گونه‌ای است که مسئولان و مدیران صدا‌و‌‌سیما را وامی‌دارد سفارش ساخت سری‌های تازه آن برنامه یا سریال را برای نوروز سال‌های بعد هم بدهند. از جمله موفق‌ترین سریال‌های سال‌های اخیر «پایتخت»  و برنامه «کلاه قرمزی» بود که بر حسب تصادف، امسال هر دو در زمره غایبان بزرگ شبکه‌های تلویزیونی و برنامه‌های نوروزی بودند.

چرا «پایتخت» به نوروز نرسید؟ بر سر «کلاه قرمزی» چه آمد؟

قرار بود برای نوروز امسال، به‌جای سریالی چند قسمتی، فیلمی سینمایی به‌عنوان ششمین بخش پایتخت ساخته و پخش شود، اما مرگ ناگهانی خشایار الوند، از نویسندگان اصلی پایتخت، سبب شد تا عملا کار به تعویق بیفتد. الهام غفوری، تهیه‌کننده پایتخت، لحظاتی بعد از مرگ خشایار الوند، در مصاحبه‌ با خبرگزاری نسیم، گفت الوند ۵۰ درصد متن فیلمنامه را نوشته و مقرر شده بود تا ۱۱ اسفند دیالوگ‌ها را بازنویسی و متن نهایی را تحویل دهد، که متاسفانه این اتفاق ناگوار همه را به محاق برد. غفوری گفت بعد از این اتفاق، دل‌و‌دماغی برای بچه‌ها نمانده است تا کار کنند و چون فضای کار هم طنز است، عملا نمی‌توان چنین توقعی از گروه داشت. او گفت فیلمنامه نوشته خشایار الوند تقریبا آماده است و احتمالا بعد از نوروز کار را کلید خواهند زد.

مجموعه کلاه قرمزی نیز دیگر برنامه پرطرفدار نوروزی بود که جای خالی آن در نوروز ۹۸ حس می‌شد. اختلافاتی که سال ۱۳۹۶ برای تهیه این مجموعه بین صدا‌و‌سیما و ایرج طهماسب، تهیه‌کننده وکارگردان برنامه، پیش آمد حاشیه‌های فراوانی برای این برنامه ایجاد کرد و در نهایت، کار به جایی رسید که تصمیم گرفتند کار را در شبکه خانگی ادامه دهند، اما تلویزیون توانست با رایزنی با عوامل برنامه کار را برای نوروز ۹۷ روی آنتن ببرد. برای امسال اما، خبری از تولید این مجموعه منتشر نشد و در نهایت، دومین برنامه پربیننده تلویزیون در ایام نوروز هم فرصت تولید و پخش نیافت.

«عصر جدید» و «نون. خ.» در صدر پربیننده‌ها

در مقابل اما، برنامه‌ای روی آنتن صدا‌و‌سیما رفت که در همان نخستین دوره حضورش، توانست گوی رقابت را از دو برنامه معروف و قدیمی تلویزیون برباید. برنامه «عصر جدید»، که ساختاری شبیه مسابقه استعداد‌یابی شبکه‌های تلویزیونی غربی دارد، توانست با مجری‌گری احسان علیخانی اقبال مناسبی بیابد،‌ هرچند به نظر می‌رسد ترکیبی که برای هیات داوران در نظر گرفته شده نامتجانس است و احتمالا انتقادهای فراوانی به دنبال خواهد داشت.

از جمله انتقادها به این برنامه استفاده از دو بازیگر و یک استاد ارتباطات نه چندان شناخته‌شده است که نظرات منحصربه‌فرد و غریبی هم می‌دهد. اما جدای تمام انتقادها، این برنامه در نظر‌سنجی صدا‌و‌سیما توانست گوی سبقت را از برنامه‌هایی چون دورهمی و خندوانه برباید و برخی از بخش‌های آن در رسانه‌های مجازی پربیننده و دست به دست شود.

حاشیه‌سازی «دورهمی» و مهران مدیری

در همین مدت البته، برنامه دورهمی حاشیه‌ساز شد. گفته‌ای از مهران مدیری درباره امید به‌نوعی حمله به مجموعه دولت تعبیر شد و کار تا آن‌جا پیش رفت که وزیر کشور را به واکنش واداشت و سبب شد تا مدیران ارشد سیما از دادن تذکر جدی به مدیری سخن بگویند. مدیری در یکی از برنامه‌های نوروزی دورهمی گفته بود «خدایا، ما را با امید خفه کن!» که تعریضی جدی بود به برخی سخنرانی‌های حسن روحانی که برای سال آینده به مردم امید می‌داد.

«نون. خ.» با فضا و چشم‌اندازهای مناطق کردستان

برابر نظرسنجی صدا‌و‌سیما، که روز ۱۶ فروردین در یکی از بخش‌های خبری منتشر شد، علاوه بر برنامه عصر جدید، سریال «نون. خ.» ساخته سعید آقاخانی موفق‌ترین سریال نوروزی معرفی شد.

سعید آقاخانی، که خود از جمله بازیگرانی است که بیش از دو دهه قبل با مهران مدیری به جمع کمدین‌های تلویزیون پیوست، در کارگردانی هم از پایه‌های ثابت سریال‌های طنز تلویزیون به شمار می‌رود. او بر‌خلاف سریال‌های گذشته‌اش که فضای کار را در تهران یا مکان‌های بسته و محدود تعریف می‌کرد، این بار به تاسی از سریال پایتخت، فضای کار را در مکانی خارج از تهران و با لوکیشن‌هایی زیبا و چشم‌نواز انتخاب کرد، فضایی در کردستان با بازیگرانی با لهجه کردی و نقش اصلی و اول سریال را هم سعید آقاخانی بر عهده دارد، که خود کرد است.

فیلمبرداری این کار را امیر معقولی انجام داد، همان کسی که فیلمبردار سریال پایتخت بود، و از این نظر، جلوه‌های بصری کار خوب از آب در‌آمده است. بازی حمیدرضا آذرنگ و سعید آقاخانی حرفه‌ای، جاندار و باورپذیر بود و علاوه بر آن، بازیگران ناآشنای سریال نیز بازی‌هایی باور‌پذیر داشتند، به‌خصوص بازیگر نقش کژال، صبا ایزدپناه، که می‌توان آینده خوبی را برایش پیش‌بینی کرد. ایزدپناه گرچه نخستین بار است که در سریالی تلویزیونی بازی می‌کند، از بازیگران نسبتا باسابقه تئاتر به شمار می‌رود و در سال‌های اخیر جوایزی را هم در تئاتر نصیب خود کرده است.

داستان سریال درباره فردی است به نام نورالدین خانزاده (ن. خ.) که معتمد و امین کشاورزان به شمار می‌رود و در اثر بروز مشکلات اقتصادی، درگیر مسائل و مصائبی می‌شود که حاصل آن ایجاد فضاهای مفرح و طنز فراوان و دلپذیر در این سریال بود.

«بر سر دوراهی»، ملودرامی سرگرم‌کننده

یکی دیگر از سریال‌های تلویزیونی «بر سر دوراهی» نوشته حامد عنقا به کارگردانی بهرنگ توفیقی بود، که در جدول پخش شبکه دوم سیما قرار داشت، اثری با بازی چهره‌های نام‌آشنای تلویزیونی که ملودرامی با یک مثلث عشقی شکل دادند. حمید گودرزی، مهراوه شریفی‌نیا و میترا حجار بازیگر نقش‌های اصلی این ملودرام بودند. داستان آن درباره جوانی است که با پیرزنی آشنا می‌شود و مسیر زندگی‌اش با این آشنایی تغییر می‌کند.

حضور عنایت بخشی، که سال‌هاست کمتر در آثار سینمایی و تلویزیونی دیده می‌شود، از نقاط قوت بازیگری در این سریال به شمار می‌رود. توفیقی پیش از این، سریال نسبتا موفق «پدر» را، با فیلمنامه حامد عنقا، کارگردانی کرده بود و عنقا نیز سریال «قلب یخی» را در بخش نمایش‌ خانگی به‌عنوان اثری متفاوت در کارنامه فیلمنامه‌نویسی‌اش دارد. حاصل این همکاری ملودرامی با قصه‌ای نه چندان خطی، همانند دیگر نوشته‌های عنقا، شد و مخاطب را در ایام نوروز سرگرم نگه داشت.

«زوج یا فرد»، بازیگرانی تکراری با سوژه‌ای به‌روز و بحث‌برانگیز

سومین سریال نوروزی «زوج یا فرد» نام داشت که تا چند روز قبل از نمایش، در رسانه‌ها با عنوان «مُرّ قانون» و پیش از آن، «حوزه استحفاظی» از‌ آن نام برده می‌شد. این سریال از شبکه سوم سیما پخش می‌شد.

کارگردانی این سریال را محمدحسین لطیفی و علیرضا نجف‌زاده به‌صورت مشترک بر عهده داشتند. قصه «زوج یا فرد» درباره کمال شهری، با بازی هدایت هاشمی، مدیر ارشد یک وزارتخانه است که به روزهای بازنشستگی می‌رسد و مطابق قانون بازنشستگان، که سال گذشته مباحث دراز‌دامنی در ایران برانگیخت، به او گفته می‌شود باید کناره‌گیری کند. با برکناری او و به ریاست رسیدن معاونش، رفتارهایی از مدیر سابق و جدید و سلوک کارکنان با او دیده می‌شود که دستمایه اصلی این سریال برای آفرینش لحظات طنز‌آمیز شده بود.

حضور بازیگران نام‌آشنایی چون مهران غفوریان، مرجانه گلچین، یوسف تیموری و مهران رجبی، که تقریبا پای ثابت برنامه‌ها و سریال‌های طنز تلویزیون به شمار می‌روند، توانست مخاطبان را پای تلویزیون بنشاند، اما کلیت کار به گونه‌ای بود که فقط می‌شد انتظار اثری سرگرم‌کننده با شوخی‌های نه چندان جاافتاده داشت، هرچند در بخش‌هایی از سریال به چند مدیر ارشد دولت روحانی، از جمله قضیه دیدار وزیر بهداشت سابق با شهروندی شهرستانی، طعنه‌هایی نیز زد.