وقتی زنان مسن سعی میکنند دنیا را تغییر دهند
زنان پابهسنگذاشته باید مراقب باشند تحت تاثیر کلیشههای رایج سالخوردگی به دام ناامیدی و افسردگی نیفتند. برخلاف باور عمومی، امکان دارد «فاز سوم» زندگی اتفاقا «فاز رهایی» و دستیابی به آرزوهای دور و دراز هر فرد باشد، دوره خطر کردن و پشت پا زدن به تعهدهای قبلی باشد، نه دست روی دست گذاشتن و افسوس عمر رفته را خوردن.
اگر پیگیر اخبار روز باشید، حتما میدانید سه زن آمریکایی در رده سنی ۵۵ تا ۷۰ سال کاندیدای ریاست جمهوریاند. کریستین لاگارد ۶۳ ساله رییس بانک مرکزی اروپاست. اورزولا فوندرلاین در سن ۶۱ سالگی به ریاست کمیسیون اروپا رسیده است. نانسی پلوسی نیز در سن ۷۹ سالگی ریاست مجلس نمایندگان آمریکا را بر عهده دارد.
گذشته از مقامهای بلندپایه، بر اساس گزارشی که سازمان آمریکایی «امیلیز لیست» (Emily’s List) در حمایت از نامزدهای دموکرات زن منتشر کرد، بیش از هشتهزار زن بالای ۴۵ سال برای رقابت و کسب کرسی در انتخابات میاندورهای کنگره آمریکا در سال ۲۰۱۸ با دفتر این سازمان تماس گرفته بودند.
به گزارش روزنامه فایننشال تایمز، جایگاه زنان از لحاظ مرتبه و مقام در نیروی کار ایالات متحده آمریکا روندی رو به رشد داشته است. در سال ۲۰۱۷، کلودیا گلدین و لاورنس کتز، دو اقتصاددان دانشگاه هاروارد، مطالعهای انجام دادند که نشان میداد ۲۸ درصد از زنان آمریکایی ۶۵ تا ۶۹ سال و همچنین، ۱۶ درصد از زنان ۷۰ تا ۷۴ سال همچنان بهعنوان نیروی کار حقوقبگیر فعال بودند. مقایسه این آمار با سالهای دهه ۱۹۸۰ حاکی از دو برابر شدن این رقم در هر دو مورد است.
گیل کالینز، ستوننویس روزنامه نیویورک تایمز، بهتازگی کتابی جدید با عنوان «دیگر هیچی جلودارمان نیست» (No Stopping Us Now) منتشر کرده است که بهنوعی وقایعنگاری و شرح ماجراجوییهای زنان مسن در تاریخ آمریکاست. کالینز در این کتاب بخشی از نامه الیزابت کِیدی استنتن، از پیشگامان جنبش حقوق زنان در آمریکا، را نقل میکند. استنتن در زمان نگارش نامه ۴۰ سال داشت و آن را خطاب به دوست و همکارش، سوزان بی آنتونی، نوشته بود تا به او اطمینان خاطر بدهد که «عمری طولانی پیش روی من و توست. تا پیش از ۵۰ سالگی، دوران چلچلیمان به سر نخواهد رسید و تازه پس از آن، دستکم بیست سال دیگر سر پا خواهیم بود». این نگرش برخلاف انگاره مدرنی است که «یائسگی» را تغییری هولناک در زندگی زنان تعبیر میکند که نیازمند مدیریت و درمان است.
سوزان مترن، تاریخدان دانشگاه جورجیا، با طرح این بحث که یائسگی بهعنوان مسالهای پزشکی پدیدهای است برساخته عصر مدرن، این نگرش را زیر سوال میبرد. تردیدی نیست که نیمقرن پیش یا چه بسا تا همین ۲۰ سال پیش، کتاب او با عنوان «ماهِ آهسته طلوع میکند: دانش، تاریخچه و مفهوم یائسگی» قابل انتشار نبود. مترن در این کتاب به بررسی یکی از معماهای دیرینه تکامل انسان میپردازد: مردان در دوران پیری هم از قدرت باروری برخوردارند، اما زنان در این مورد با محدودیت سنی مواجهاند و این در حالی است که زنها بیشتر عمر میکنند. بنابراین، زنانی که سن باروری و تولید مثل را پشت سر گذاشتهاند، باید همچنان از تواناییها و قابلیتهای لازم برای بقای نسل بشر برخوردار باشند.
پاسخ قدیمی به این پرسش این است که هرچند زنان مسنتر قادر به تولیدمثل نیستند، به نگهداری و بزرگ کردن بچهها کمک میکنند. پروفسور مترن از این نظریه پا فراتر میگذارد و میگوید گذار نیمی از جمعیت بشر از اوج باروری به مرحلهای که در آن قدرت تولیدمثل به صفر میرسد، به حال اقتصاد و جامعه مفید است. چنین گزارهای به نفع دنیای کسبوکار خواهد بود.
یکی از لذتهای اصلی پا به سن گذاشتن این است که کمتر به نظر دیگران اهمیت میدهیم. این مساله بهویژه در مورد زنان صادق است، فکر اینکه دیگر نیازمند تایید و تصدیق مردان نیستندـ از جذابیتهای ظاهری گرفته تا تایید صلاحیت و نظرهای شخصیــ رهاییبخش است.
پت میچل، مدیر اجرایی، تهیهکننده و از چهرههای رسانهای قدیمی در آمریکا، در کتاب خاطراتش «تبدیل شدن به زنی خطرناک»، که بهتازگی منتشر شده، این نکته را بهخوبی بیان کرده است. او مینویسد: «در این مقطع از زندگیام، در آستانه ۷۵ سالگی، چیزی برای از دست دادن ندارم.»
نویسنده مقاله فایننشال تایمز، آن ماری اسلاتر ۶۱ ساله، حقوقدان و تحلیلگر مسائل سیاسی، در پایان میافزاید: «ما (من خودم را جزو زنان مسن و پابهسنگذاشته به حساب میآورم) میتوانیم با بیان آزادانه عقایدمان شروع کنیم، بهجای اینکه فکر کنیم بیان چه حرفی صلاح است، در دنیایی که هنوز مردان ادارهاش میکنند.»