این روزها، در اغلب رسانه‌های اجتماعی، تقریبا بیشتر کاربران تصاویری از چهره پیر‌شده‌شان منتشر می‌کنند که با استفاده از اپلیکیشنی به نام فیس‌اپ (FaceApp) ساخته شده است. 

فیس‌اپ اپلیکیشنی است که با کمک الگوریتم‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، فاکتورهایی از جمله جنسیت، سن، آرایش صورت و موارد مشابه را بر تصویر دریافتی اعمال می‌کند. این اپلیکیشن تغییر چهره برای اندروید و iOS در دسترس است.

در سال ۲۰۱۷، برخی سلبریتی‌های دنیای مجازی با چالشی به نام FaceApp Challenge، از فیلتر افزایش سن که چهره فرد را در کهنسالی بازسازی می‌کرد استفاده کردند که به فراگیر شدن این برنامه منجر شد. تخمین زده می‌شود تا‌کنون نزدیک به ۸۰ میلیون کاربر از آن برای تغییر چهره خود یا دیگران استفاده کرده‌ باشند. 

این بار هم این اپلیکیشن فراگیر شده است و با تغییرات جدیدش دوباره برای بسیاری از کاربران جذاب شده و چالش مذکور دوباره فراگیر شده است.

اما برخی کارشناس‌ها از استفاده خیل عظیم کاربران از این اپلیکیشن روسی ابراز نگرانی کرده‌اند. گفته می‌شود که این اپلیکیشن بدون آگاهی و اجازه کاربران، تصاویر آن‌ها را به سِرورهای خود ارسال و آن‌ها را ذخیره می‌کند.

جاشوا نوتزی (Jashua Nozzi)، توسعه‌دهنده اپلیکیشن، در این رابطه، در توییتی به کاربران اخطار داده و گفته است فیس‌اپ به همه تصاویر موجود در تلفن هوشمند کاربران دسترسی دارد و می‌تواند آن‌ها را به سِرورهای شرکت روسی‌ مالک این اپلیکیشن ارسال کند. اما او بعدا توییتش را پاک کرد و در پستی در وبلاگش این گفته را تکذیب کرد و در مورد عملکرد اپلیکیشن و شرایط استفاده از آن توضیح داد. 

اما مساله نگران‌کننده این است که آیا ممکن است چنین اپ‌هایی یا حتی چالش‌هایی که کاربران را به انتشار تصاویری خاص از خودشان ترغیب می‌کنند خطرناک باشند؟

بسیاری از کارشناس‌ها معتقدند این چالش‌ها و اپلیکیشن‌ها می‌توانند بالقوه خطرناک باشند یا از تصاویر کاربران به نحوی سوء‌استفاده کنند.

جمع‌آوری و نگهداری این تصاویر در کنار این‌که می‌تواند به بهبود الگوریتم‌های مشابه کمک کند و در مواردی مثل شناسایی مجرمان به ماموران قانون کمک کند، می‌تواند برای حریم شخصی کاربرانی که با دست خود تصاویرشان را به اپلیکیشن‌هایی مثل فیس‌اپ می‌دهند یا در چالش‌هایی مشابه شرکت می‌کنند خطرناک باشد.

در همین رابطه، مطالعه مطلب زیر توصیه می‌شود.

مطلب مرتبط: آیا هدفی پلید پشت چالش «ده سال پیش» است؟

مشخص نیست اپلیکیشن فیس‌اپ تا چه حد از قدرت تلفن کاربران برای آنالیز تصاویر و تغییر آن‌ها استفاده می‌کند. اما سرورهای این شرکت با‌ دقت بیشتری می‌توانند چهره را تغییر دهند و تصویر جدید را بازسازی کنند. به‌علاوه، الگوریتم تغییر چهره این اپلیکیشن از الگوریتم‌های یادگیری ماشینی برای بهبود عملکرد خود استفاده می‌کند که برای این بهبود، نیازمند نگهداری و تحلیل تصاویری است که کاربرانش در اختیار آن قرار می‌دهند. بنابراین، با وجود این‌که تلفن‌های هوشمند اندرویدی و آیفون‌ها احتمالا به‌طور مستقل قدرت پردازش و تغییر چهره با کمک اپلیکیشن فیس‌اپ را دارند، این اپلیکیشن ترجیح می‌دهد برای این کار و بهبود عملکرد الگوریتمش از سِرورهای خودش استفاده کند.

نگرانی‌ها بیشتر از این جهت است که شرکت روسی مالک فیس‌اپ برخلاف شرکت‌های مستقر در آمریکا یا اروپا، ملزم به رعایت قوانینی مانند GDPR نیست. قوانینی مثل GDPR روی حفاظت از حریم شخصی کاربران سرویس‌ها و اپلیکیشن‌ها حساسیت دارد. اما معیارها و قوانین حفاظت از حریم شخصی کاربران که در اروپا و آمریکا وجود دارد، در کشوری مثل روسیه قابل اجرا و پیگیری نیست. این مساله می‌تواند به هرگونه استفاده یا سوءاستفاده فیس‌اپ و شرکت مالک آن از تصاویر کاربران منجر شود.

فیس‌اپ اما به انتقادها و نگرانی‌هایی که در خصوص استفاده از این اپلیکیشن ابراز شده پاسخ داده است.

فوربس در تماس با یاروسلاو گونچروف (Yaroslav Goncharov)، موسس فیس‌اپ، که روز چهارشنبه ۲۶ تیرماه بیانیه‌ای در همین رابطه منتشر کرده است، تماس گرفته و درباره نگرانی‌هایی که پیش آمده سوال کرده است.

به گفته گونچروف، داده‌ها به هیچ سروری در روسیه انتقال داده نمی‌شوند و «بسیاری از تصاویر به‌صورت ابری پردازش می‌شود.»

موسس فیس‌اپ توضیح داده است که فقط تصویری که کاربر برای تغییر چهره به اپ می‌دهد به سرورهای ابری فرستاده می‌شود و هیچ تصویر دیگری از گوشی کاربران به سرورهای ابری ارسال نمی‌‌شود.

او در مورد نگهداری تصویر آپلود‌شده روی سرورهای ابری متصل به فیس‌اپ گفته است که دلیل اصلی آپلود و نگهداری تصاویر ارسالی به اپ افزایش بازدهی و کاهش ترافیک مصرفی و تحلیل‌های تکراری است. چرا که اگر کاربر عکسی را چندین بار بفرستد، این روش مانع ویرایش‌ها و آنالیزهای تکراری می‌شود و بسیاری از تصاویر ظرف ۴۸ ساعت پس از آپلود از روی سرورها پاک می‌شوند.

گونچروف در ادامه افزوده است که کاربران می‌توانند از آن‌ها درخواست کنند داده‌هایشان را سریع‌تر پاکسازی کنند. برای چنین درخواستی، می‌توانند به بخش تنظیمات فیس‌اپ بروند و در بخش گزارش ایراد، واژه «Privacy» را در موضوع پیام بنویسند و گزارش را ارسال کنند. به گفته گونچروف، چنین گزارشی فرایند پاکسازی تصاویر از سرورهای ابری را سریع‌تر و کوتاه‌تر می‌کند.

او در پایان اضافه کرده است: «ما اطلاعات کاربران را به هیچ شرکت یا شخصی نمی‌فروشیم و با کسی به اشتراک نمی‌گذاریم.»

با وجود این توضیحات، توصیه کارشناس‌ها استفاده نکردن از این اپلیکیشن و اپلیکیشن‌های مشابه است. در صورت نصب یا استفاده از چنین برنامه‌هایی، پاکسازی آن‌ها از گوشی یا محدود کردن دسترسی به تصاویر گالری گوشی، موقعیت مکانی و دوربین گوشی باید لحاظ شود.