این روزها برخی باورهای غلط در مورد کووید‌ـ۱۹ در رسانه‌ها وشبکه‌های اجتماعی در حال دست به دست شدن و بازنشر است که در اغلب موارد، جز افزودن بر وحشت عمومی حاصل دیگری در پی نخواهد داشت. جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا، به تازگی با انتشار ویدئویی در صفحه اینستاگرامش از مردم خواست، توصیه‌های کارشناسان و متخصصان را جدی بگیرند و در غلبه بر این بحران عالم‌گیر که سلامت تک‌تک شهروندان را تهدید می‌کند، او را یاری کنند. با وجود این، ابهام‌ها پیرامون توصیه‌های ارایه‌شده و اخبار ضد و نقیضی که درباره ابتلا به کووید-۱۹ در جریان است، به سردرگمی افراد در سراسر دنیا دامن زده است.

دکتر فهیم یونس، مدیر ارشد کیفیت و همچنین رییس بیماری‌های عفونی از دانشگاه مریلند آمریکا، به تازگی در رشته توییتی گزارش‌گونه و جامع کوشیده است با شفاف‌سازی اطلاعات موجود به باورهای غلط و پارانویا (بدگمانی) درباره این ویروس جدید پایان دهد.

او ابتدا این پرسش را مطرح کرده است که چرا همه‌گیری جهانی (پاندمیک) کووید-۱۹ ماه‌ها به طول خواهد انجامید. به گفته این متخصص بیماری‌های عفونی، پاندمیک قبلی بین یک تا چهار سال طول کشید و مورد اخیر نیز صرفا به این دلیل که ماه‌های گرم سال در پیش است، از میان نخواهد رفت.

دکتر فهیم یونس باورهای عمومی غلط را به چند بخش تقسیم کرده است:

 ۱) از بسته‌های ارسالی، جایگاه‌های سوخت (پمپ بنزین) و چرخ‌دستی‌های خرید دوری کنید، در غیر این صورت، مرگتان حتمی خواهد بود.

اشتباه است! زنده ماندن ویروس کرونا بر روی سطوح یک مساله است؛ اینکه سطوح سبب عفونت شوند، مساله دیگری است. دست‌هایتان را هر بار به مدت ۲۰ ثانیه بشویید و به زندگی‌تان برسید.

۲) با سفارش غذای بیرون از رستوران‌ها و غذاهای چینی (یا حتی غذاهای بسته‌بندی‌شده)، امکان دارد به کووید-۱۹ مبتلا شوید.

کووید‌ـ۱۹ عفونتی است که از ذرات مخاطی ناشی از عطسه و سرفه فرد مبتلا منتقل می‌شود، نه از طریق غذا.

 ۳) سونا رفتن به مدت ۲۰ دقیقه می‌تواند بیش از ۹۰ درصد ویروس‌ها از جمله ویروس کرونا را از بین ببرد.

غلط است! هیچ‌گونه آزمایش علمی وجود ندارد که بر اعتبار این ادعا صحه بگذارد. کاملا بر عکس، سونا رفتن می‌تواند پنومونی (عفونت ریه)، فولیکولیت (نوعی بیماری شایع پوستی که در آن فولیکول‌های مو ملتهب می‌شوند و معمولا در اثر یک عفونت باکتریایی یا قارچی ایجاد می‌شود) و غیره را سبب شود.

۴) اگر حس بویایی‌تان را از دست بدهید، مبتلا به بیماری کوید-۱۹ هستید.

درست نیست! از دست دادن حس بویایی به طور موقت، کاملا رایج و ناشی از عفونت‌های ویروسی یا آلرژی‌هاست.

۵) مصرف هیدروکسی کلروکین و آزیترومایسین ایده خوبی برای پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا است و اثر بازدارنده دارد.

غلط است! داروهای آزمایشی ویروس کرونا فقط برای موارد خاصی در میان بیماران مبتلا به کوویدـ۱۹ قابل تجویز و مصرف است. اتفاقا گاهی اوقات ممکن است علاوه بر ایجاد مشکلات قلبی کشنده، عوارض جانبی دیگری نیز به دنبال داشته باشند.

۶) استفاده از سیر یا لیمو به همراه آب جوش یا پیاز در فضای اتاق می‌تواند باعث پیشگیری یا درمان کووید-۱۹ شود. آیا حقیقت دارد؟

خیر، کاملا من درآوردی است! هیچ یک از این مواد در آزمایش‌های انجام‌شده، تاثیر قابل توجهی در درمان بیماری کووید-۱۹ نشان نداده‌اند. پست‌ها و مطالبی از این دست را بازنشر نکنید و با دیگران به اشتراک نگذارید؛ چنین پیام‌هایی صرفا به ایجاد آشفتگی و سردرگمی عموم منجر می‌شود.

 ۷) اعلام وضعیت اضطراری از سوی دولت‌ها به این معناست که همگی قرار است بمیریم ...

این هم اشتباه است! وضعیت اضطراری بیش از آن‌که با استانداردهای پزشکی مرتبط باشد، با افزایش اختیارات قانونی سر و کار دارد؛ به عبارت دیگر، دست دولت‌ها را باز می‌گذارد تا با به‌کارگیری کارکنان (مثل نیروهای نظامی) و همچنین دسترسی به منابع افزون‌تر (نظیر بودجه‌های فدرال)، از شرایط بحران عبور کنند.

 ۸) هر بار به محض این‌که وارد خانه شدید، لباس‌هاتان را عوض کنید و دوش بگیرید. در غیر این‌صورت، ویروس کرونا را به خانواده‌تان انتقال خواهید داد.

غلط است! تمیزی و نظافت، خصلتی نیکوست و فضیلت محسوب می‌شود؛ اما نه به شکل افراطی و پارانویا. بیایید به وحشت و هراس عمومی دامن نزنیم. مهم‌ترین کاری که در حق خودمان و دیگران می‌توانیم انجام دهیم، ۱- شستن دست‌ها، ۲- حفظ فاصله دو متری با دیگران و ۳- اجتناب از تجمع و شلوغی است.

 ۹) پیام‌های این‌چنینی را پزشکان از چین و ایتالیا به اشتراک می‌گذارند. چرا نباید باورشان کنیم؟

این طرز فکر غلط است! پزشکان واقعی نتایج پژوهش‌هاشان را در نشریات علمی منتشر می‌کنند، نه رسانه‌های اجتماعی. تا همین‌جا هم کلی پژوهش و تحقیق خوب منتشر شده است. بیایید به انتشار اخبار نادرست (misinformation) و تحریف عمدی اطلاعات دامن نزنیم.

دکتر یونس همچنین با اشاره به سرعت شیوع ویروس کرونا در آمریکا می‌نویسد، موارد ابتلا به این ویروس هر دو، سه روز یکبار تا دو برابر افزایش می‌یابد. این در حالی است که اغلب کشورها در سراسر دنیا از جمله ایالات متحده آمریکا با کمبود پزشک، پرستار، تخت‌های بیمارستانی، ونتیلاتور یا دستگاه تنفس مصنوعی، ماسک صورت، کیت تشخیص و اقلام دارویی مواجه‌اند. ظرفیت موجود پاسخ‌گوی بحران کنونی نیست. طوفان اصلی هنوز از راه نرسیده است و باید صبور بود.

او تاکید می‌کند میزان آلودگی و نرخ ابتلا به بیماری واگیردار بسته به مکان شیوع ویروس متفاوت است و می‌افزاید: «ما ناچاریم بارها و بارها موقعیت را مورد بازنگری و ارزیابی دوباره قرار دهیم.»

تعطیلی‌ها و سایر اقدامات شدید از سوی دولت‌ها هزینه‌های اقتصادی-اجتماعی به دنبال خواهد داشت. با وجود این، ازدست دادن پول شبیه از دست رفتن برگ‌های درخت است؛ قابل بازگشت است. اما از دست رفتن افراد به مثابه از دست دادن درختان است؛ همیشگی خواهد بود. توصیه دکتر یونس این است که با تعطیلی‌ها و قرنطینه اجباری نجنگیم و در عوض، دست افراد نیازمند را در این شرایط دشوار بگیریم و متمرکز بمانیم.