پنج کشوری که تعدادی از شهروندانشان در انهدام یک هواپیمای اوکراین با شلیک موشک سپاه پاسداران جان خود را از دست دادند، خواستار پرداخت غرامت از سوی ایران به خانواده قربانیان این واقعه شدند و به تهران هشدار دادند که دنیا به واکنشش چشم دوخته است.

وزرای خارجه کانادا، بریتانیا، سوئد، اوکراین و افغانستان، روز پنج‌شنبه ۲۶ دی، پس از برگزاری یک نشست مشترک هماهنگی به میزبانی کانادا در لندن، با انتشار بیانیه‌ای اعلام کردند که ایران باید زمینه یک «تحقیقات گسترده بین‌المللی، مستقل و شفاف و در دسترس کشورهای عزادار» را فراهم کند.

آن‌ها همچنین از ایران خواستند که «مسئولیت کامل» این فاجعه را برعهده بگیرد و عاملان ساقط کردن هواپیمای اوکراین را در یک «تحقیقات مستقل و روند قضایی شفاف و بی‌طرف» مجازات کند.

فرانسوا فیلیپ شامپاین، وزیر خارجه کانادا، پس از این نشست، در یک کنفرانس خبری مشترک با وزرای خارجه چهار کشور دیگر اعلام کرد که جامعه بین‌المللی منتظر پاسخ‌ ایران درباره این فاجعه است.

این دیپلمات ارشد کانادایی تاکید کرد تا زمانی که پاسخی از سوی ایران درباره این حادثه داده نشود، «ما از تلاش‌هایمان دست برنمی‌داریم.»

شامپاین همچنین در پاسخ به خبرنگار ایران اینترنشنال گفت: «امروز روز مقصر پیدا کردن نیست، روز پاسخگویی است… دولت ایران مسئولیت کامل [منهدم کردن هواپیما] را پذیرفته و این عواقبی دارد که ما درپی آنیم.»

او گفت: «باید برای شناسایی و بازگرداندن اجساد قربانیان هواپیمای ساقط‌شده اوکراین اقدام کنیم و از ایران می‌خواهیم با ما همکاری کند.»

وزیر خارجه کانادا با بیان این که از هلند خواسته شده در تحقیقات درباره انهدام هواپیمای اوکراین کمک کند، اضافه کرد: «باید مطمئن شویم حقایق کشف می‌شوند و تحقیقات در چارچوب قوانین بین‌المللی انجام می‌شود.»

او همچنین افزود: «امروز چشمان جامعه بین‌الملل به ایران دوخته شده است. من فکر می‌کنم ایران یک انتخاب دارد و دنیا در حال تماشاست.»

پیشتر وزارت امور خارجه کانادا اعلام کرده بود که هیات کنسولی این کشور در تهران مستقر شده و خانواده‌های جانباختگان واقعه منهدم شدن هواپیمای اوکراین می‌توانند با آنها تماس بگیرند.

وزرای خارجه کانادا، بریتانیا، سوئد، اوکراین و افغانستان، پیش از این نشست با روشن کردن شمع، یاد قربانیان هواپیمای اوکراینی را گرامی داشتند. 

هواپیمای بوئینگ متعلق به خطوط هوایی اوکراین اینترنشنال با ۱۷۶سرنشین و خدمه، روز ۱۸ دی، دقایقی پس از پرواز از فرودگاه امام خمینی تهران هدف موشک سپاه پاسداران قرار گرفت و در حوالی شهریار سقوط کرد.

سپاه پاسداران روز شنبه گذشته، با سه روز تاخیر و پس از فشارهای بین‌المللی، به نقش خود در سرنگون کردن این هواپیما اعتراف کرد و گفت که اصابت موشک بر اثر «خطای انسانی» بوده است.

اما محسن اسدی‌لاری، مدیرکل بخش همکاری‌های بین‌الملل وزارت‌ بهداشت که دو فرزند خود در واقعه منهدم شدن  هواپیمای اوکراین با شلیک سپاه پاسداران را از دست داده، روز پنجشنبه ۲۶ دی، گفت: «مطمئنم این حادثه به‌دلیل یک اشتباه یا فشار دادن یک دکمه نبوده است.»

در روزهای اخیر، معترضان در تجمعات به یاد قربانیان هواپیمای اوکراین، علیه علی خامنه‌ای و سپاه پاسداران شعارهای تندی سرداده‌اند، و خواستار استعفای خامنه‌ای شدند.

اما حسن روحانی و اسحاق جهانگیری، معاون او خطاب به معترضان گفته‌اند که نباید نیروهای نظامی «تضعیف» شوند.