شیرین عبادی، حقوق‌دان، فعال حقوق بشر و تنها ایرانی برنده جایزه نوبل صلح، روز پنج‌شنبه در یک سخنرانی در پارلمان کانادا که در واقع «شهادتنامه» او در زمینه وضعیت حقوق بشر در ایران بود؛ از مقام‌های کانادایی خواست که «هرگونه رابطه سیاسی یا تجاری با حکومت ایران» را به بعد از «بهبود وضعیت حقوق بشر در ایران» موکول کنند.

عبادی در ابتدای سخنان خود از نقش کانادا در پیشنهاد قطعنامه‌ها درباره نقض حقوق بشر در ایران به مجمع عمومی سازمان ملل متحد سپاسگزاری کرد و یاد موریس کاپیتورن، استاد دانشگاه بریتیش کلمبیا و یکی از پنج گزارش‌گر ویژه حقوق بشر برای ایران را که به تازگی درگذشته، گرامی داشت.

اشاره عبادی به قطعنامه‌های سازمان ملل متحد درباره وضعیت حقوق بشر در ایران در حالی است که به گفته او، پس از انقلاب ایران، تاکنون ۶۱ قطعنامه در سازمان ملل متحد علیه نقض حقوق بشر در این کشور صادر شده است.

عبادی سپس با اشاره به ساختار نهادهای حکومتی در ایران، مثل شورای نگهبان و قوه قضائیه، بر «پاسخگو نبودن» مقام‌های انتصابی به ویژه رهبر جمهوری اسلامی اشاره کرد و گفت: «رهبر طبق قانون اساسی اختیارهای بسیار زیادی دارد از جمله فرماندهی کل قوا، اعلان جنگ و صلح، عفو یا تخفیف مجازات محکومان و از همه مهمتر تعیین سیاست‌های کلی نظام جمهوری اسلامی.»

سپس تنها ایرانی برنده جایزه نوبل صلح به «فساد گسترده» و «عدم استقلال قوه قضائیه» اشاره کرد که «به نارضایتی‌ها در کشورش دامن زده است.

این حقوقدان همچنین «سیاست خارجی حکومت» را یکی از عوامل نارضایتی‌ها دانست که در «انزوای سیاسی ایران و تحریم‌های اقتصادی سنگین» نقش داشته است.

وی همچنین گفت: «اخیرا دولت ترامپ تمامی معافیت‌های ناشی از تحریم نفتی ایران را لغو و سپاه پاسداران را هم تروریست اعلام نموده که این موضوع باعث نگرانی مردم و افزایش بهای اقلام مورد نیاز شده است و به همین دلیل ما هر روزه شاهد اعتراض‌های خیابانی مردم در شهرهای مختلف هستیم.»

عبادی ورود گروه‌های شبه نظامی حشد الشعبی و حزب‌الله لبنان و فاطمیون به ایران به بهانه کمک به سیل را، هم یاری به «نیروهای امنیتی و سرکوب‌گر داخلی ایران» دانست و هم «هشداری به نیروهای آمریکایی است که حکومت ایران متحدانی دارد که او را کمک خواهند کرد.»

او سپس از «سوءظن» حکومت ایران به جامعه مدنی گفت و ماجرای یورش مامورین امنیتی به نهاد غیردولتی و غیرانتفاعی «کانون مدافعان حقوق بشر» و تعطیلی و مصادره اموال آن را بازگو کرد که خود عبادی به همراه سه تن از همکارانش «با پول جایزه نوبل صلح» تأسیس کرده بود. نرگس محمدی، یکی از این سه همکار، اکنون پنج سال است که در زندان اوین به سر می‌برد.

شیرین عبادی اضافه کرد: «من نیز تحت تعقیب کیفری قرار گرفتم و چون در ایران نبودم که دستگیر شوم مدتی خواهر و همسرم را زندانی کردند.»

ایرانی-کانادایی‌های زندانی

این فعال حقوق بشر همچنین به پرونده‌سازی برای سازمان «حیات وحش میراث پارسیان» و «مرگ مشکوک» کاوس امامی، فعال ایرانی-کانادایی محیط زیست و رئیس این مرکز و ممنوعیت خروج همسر آقای امامی از کشور اشاره کرد.

او گفت که هشت نفر دیگر اعضای این سازمان بیش از یک سال است که در زندان بسر می‌برند.

شیرین عبادی همچنین به دیگر ایرانیان دارای تابعیت کشورهای غربی به ویژه تابعیت کانادایی اشاره کرد و از اجرا نشدن عدالت برای عاملان مرگ زهرا کاظمی عکاس و خبرنگار ایرانی-کانادایی در زندان در اثر شکنجه سخن گفت. عبادی تاکید کرد: «من وکیل خانواده او بودم- شکایت کردم ولی تاکنون نتیجه‌ای نگرفتیم و عدالت اجرا نشد.»

عبادی به سعید ملک‌پور که ۱۰ سال است که در زندان است اشاره کرد و هما هودفر، رامین جهان بیگلو، مازیار بهاری و سعید قاسمی شال که از ایرانی-کانادایی‌هایی هستند که پیشتر زندان‌های جمهوری اسلامی را تجربه کرده‌اند.

برنده جایزه نوبل صلح در بخش دیگری از سخنانش خطاب به نمایندگان پارلمان کانادا، از آنان خواست «که به شرایط مردم ایران توجه» کنند و اجازه ندهند کانادا «مرکز امنی شود برای افرادی که میلیون‌ها دلار از بودجه کشور را به سرقت برده و در این جا سرمایه‌گذاری کرده‌اند.»

او گفت: «اجازه ندهید فرزندان و خانواده افرادی که فرزندان ما را می‌کشند  یا به جرم دموکراسی‌خواهی به زندان‌های طویل‌المدت محکوم می‌کنند به آسانی وارد کشور شده و با پول‌های کثیف پدران خود، تجارت کنند.»

شیرین عبادی تاکید کرد که «ایجاد هر نوع رابطه سیاسی یا تجاری با حکومت ایران باید موکول به بهبود وضعیت حقوق بشر در ایران شود.» و در زمینه آزادی زندانیان عقیدتی می‌توان از بهائیان شروع کرد که فقط «به خاطر عقاید مذهبی خود در زندان هستند و هیچ ارتباطی به حکومت و سیاست ندارند.»

دفاع از وکلای زندانی

این وکیل دادگستری، از نمایندگان کانادایی خواست شرط هر نوع رابطه تجاری با ایران را «به آزادی وکلای زندانی» موکول کنند.

در ۱۰ سال گذشته بیش از ۵۰ وکیل دادگستری تحت تعقیب کیفری قرار گرفته و زندان را تجربه کردند و در حال حاضر نیز چهار وکیل با حبس‌های طولانی مدت در زندان بسر می‌برند.

شیرین عبادی از نسرین ستوده، وکیل و فعال حقوق بشر و برنده جایزه ساخاروف از اتحادیه اروپا یاد کرد و گفت که ستوده یکی از این وکلای زندانی است که بیش از یک سال است که در حبس است.

به تازگی نسرین ستوده به ارتکاب هفت جرم سیاسی متهم شده و پس از محکومیت به ۳۳ سال زندان، باید ۱۲ سال زندان را در صورت قطعیت بگذراند.