بازداشت‌شدگان روز جهانی کارگر در تهران که هنگام تجمع مقابل وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در تهران دستگیر شده بودند، ساعت ۱۱ شنبه شب آزاد شدند. این درحالی است که گزارش تازه‌ای از وضعیت شماری از فعالان کارگری بازداشت شده در شهرهای دیگر از جمله سنندج در دست نیست.

 اتحادیه کارگران آزاد ایران شمار بازداشت‌شدگان تجمع روز جهانی کارگر مقابل وزارت کار را نزدیک ۳۰ نفر اعلام کرد و افزود که آنها قبل از آزادی در ساعات پایانی شنبه شب ساعت‌ها در پلیس امنیت تهران مورد بازجویی قرار گرفته‌اند.

بنابر این گزارش، در پلیس امنیت همچنین پیش از آزاد کردن فعال کارگری  بازداشت شده گفته شده هفته آینده با آنها تماس می‌گیرند و احتمالا دوباره احضار می‌شوند.

 همزمان با ۱۱ اردیبهشت، روز جهانی کارگر، گروه‌های مختلف کارگران و بازنشستگان در ایران با برگزاری تجمع‌هایی، خواهان بهبود وضعیت معیشتی و امنیت شغلی خود شدند.

بر اساس ویدیوهایی که در رسانه‌های اجتماعی منتشر شده، این تجمع‌ها در شهرهایی چون تهران، کرج، اراک، کرمانشاه، شوش، مشهد، اصفهان و تبریز برگزار شده است.

طبق گزارش‌های منتشرشده، نیروهای امنیتی تجمع‌کنندگان مقابل وزارت کار در تهران را پراکنده کرده و دستکم ۳۰ نفر بازداشت شده‌اند. نام عسل محمدی، هیراد پیربداقی و سعید‌ ملایری در میان بازداشت‌شدگان  گزارش شده است.

همچنین بنا بر گزارش‌های موجود، در سنندج هم عده‌ای از معترضان بازداشت شده‌اند.

«‌امنیت شغلی، احیا باید گردد»، «درد ما درد شماست، مردم به ما ملحق شوید»، «ما دیگه رای نمی‌دیم، از بس دروغ شنیدیم» و «دولت غارتگران، دشمن کارگران» از شعارهایی است که در این تجمع‌ها سر داده شد.

امسال ، روز جهانی کارگر، در حالی فرا رسیده که آمارها و گزارش‌های مختلف و متعدد حاکی از وخیم‌تر شدن شرایط زندگی و امنیت شغلی کارگران ایران طی یک سال گذشته و همچنین افزایش سرکوب نهادهای صنفی و کارگران معترض از سوی حکومت است.

بازداشت ده‌ها کارگر و جان باختن بیش از هزار کارگر دیگر

طی یک سال گذشته، در حالی که شهرهای سراسر ایران شاهد تجمع‌ها و اعتراضات صنفی کارگران بود، بر اساس گزارش نهادهای حقوق بشری، دست‌کم ۳۷ کارگر و فعال کارگری بازداشت شده‌اند.

پایگاه خبری هرانا در این زمینه نوشت که بازداشت ۴ تن از فعالان کارگری هفت‌تپه، ۵ تن از کارگران شهرداری کوت عبدالله، ۶ نفر از شرکت‌کنندگان در تجمع حمایت از کارگران هفت تپه و ده‌ها پرستار و معلم، از جمله این بازداشت‌ها بوده است.

یکی از نمونه‌های برخورد امنیتی با فعالان کارگری، بازداشت مهران رئوف شهروند ۶۴ ساله ایرانی‌-بریتانیایی و فعال حقوق کارگران در مهرماه سال ۱۳۹۹ به دست ماموران سپاه پاسداران است. 

بر اساس این گزارش، همچنین دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ۴۶ فعال کارگری و کارگر را مجموعا به ۶۳۶ ماه حبس و ۳۱۰۸ ضربه شلاق محکوم و ۵۱ کارگر را به مراجع قضایی و امنیتی احضار کرد. 

به عنوان نمونه، در دی‌ماه سال ۱۳۹۹، آرش جوهری، فعال کارگری، به اتهام «اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور»، «اداره کردن دسته‌جات غیرقانونی» و «تبلیغ علیه نظام» به ۱۶ سال حبس محکوم شده بود.

۱۳۳۱ مورد اخراج و تعدیل، ۴۲۲۴ مورد بیکاری، ۲۸۴۹۳ مورد نبود بیمه‌کار برای کارگران و ۴۲۲۴ مورد بلاتکلیفی در حوزه کار از دیگر آمارهای مربوط به کارگران ایران طی یک سال اخیر است.

جان باختن کارگران و مجروح شدنشان طی حوادث کار از دیگر موضوعات مورد توجه در گزارش‌هاست.

معوقات مزدی و اعتراضات صنفی

همچنین بر اساس آمارهای گردآوری شده توسط هرانا، دست کم ۳۴ هزار و ۳۱۸ کارگر بیش از دوهزار و سیزده ماه معوقات مزدی دارند.

افزایش معوقات مزدی منجر به افزایش اعتراضات کارگران نیز شده است. 

هرانا تعداد تجمع‌های کارگری طی یک سال گذشته را شامل «۵۹۳ تجمع کارگری و ۷۳۸ تجمع صنفی» اعلام کرده و از آن میان به «اعتراضات کارگران نیشکر هفت تپه، شهرداری کوت عبدالله، هپکو اراک، خط و ابنیه فنی راه آهن و اعتراضات صنفی معلمان و بازنشستگان و مستمری بگیران تامین اجتماعی» اشاره کرده است.

اما اتحاد بین‌المللی حمایت از کارگران در ایران اعلام کرده که طی سال ۱۳۹۹ و با وجود شدت گرفتن شیوع ویروس کرونا «در مجموع ۱۹۱۵ اعتراض کارگری» به وقوع پیوست که «بالاترین رقم در هفت سال گذشته» است. 

براساس همین آمار «در سال گذشته ۱۱۱ مورد از اعتراضات کارگران و معلمان و بازنشستگان به شکل سازمان‌یافته و سراسری» برگزار شده است که آن نیز «آماری بی‌سابقه در اعتراضات کارگری در ایران» است.

اعتراض به حداقل دستمزد

شورای عالی کار روز یکشنبه ۲۴ اسفندماه ۹۹، با افزایش ۳۹ درصدی حداقل دستمزد سال ۱۴۰۰ کارگران، حقوق این قشر از جامعه را از یک میلیون و ۹۱۲ هزار تومان به دو میلیون و ۶۵۰ هزار تومان تغییر داد، اما این افزایش مورد رضایت کارگران نیست.

سهام کارگر، رییس کانون انجمن‌های صنفی کارگران بوشهر، در این زمینه با تاکید بر «دو برابر شدن مشکلات و مسائل کارگران»، گفت: «اگر سال گذشته کارگران ۴۰ درصد مشکلات اساسی داشتند، امسال مشکلاتشان دو برابر شده و به ۸۰ درصد رسیده است و در مواردی تمام کارگران بومی شاغل در پروژه‌ها اخراج و بیکار شده‌اند.»

او اضافه کرد: «وضعیت کارگران به مرز هشدار رسیده است تا جایی که یک گونی برنج را برای مصرف سه ماه خود استفاده می‌کنند و با حذف بسیاری از اقلام از سفره خود، به نان‌خوری رسیده‌اند.»

هرانا نیز در این زمینه نوشت: «تعیین حداقل دستمزد از سوی شورای عالی کار بنا به آنچه که بسیاری از صاحبنظران و فعالین کارگری بیان می‌کنند، بسیار پایین‌تر از نرخ تورم واقعی موجود در کشور و نیز پایین‌تر از ارزش سبد مصرفی خانوار است.»

این پایگاه حقوق بشری پایین بودن حداقل دستمزدها را «دلیلی دیگر بر ضعیف بودن صدای کارگران و تداوم اعتراضات جامعه کارگری کشور» دانسته است.

روز کارگر به روایت نهادهای صنفی

سندیکای کارگران هفت تپه در بیانیه‌ای به مناسبت روز جهانی کارگر نوشت: «ما حق‌خواهی را با تحمل هزینه‌های فراوان از اخراج و زندان و پرونده‌های متعدد قضایی پرداخت کردیم با این حال امروز متحدتریم، امروز روشن‌تریم و می‌دانیم چه نمی‌خواهیم و چه می‌خواهیم الان در مقطعی هستیم که ماحصل این اعتراض و اتحاد و خون دل خوردن‌های ما در حال نتیجه دادن است.»

کانون نویسندگان ایران نیز اعلام کرد: «کارگران نیز مانند همه گروه‌های اجتماعی برای بیان خواسته‌های بر حق و رسیدن به مطالبات خود بیش از هر چیز نیازمند آزادی بیان و حق تشکل آزاد و مستقل هستند.»

همچنین کانون مدافعان حقوق بشر با انتشار بیانیه‌ای به این مناسبت نوشت این کانون «هم‌صدا با تمام کارگران ایران، در کنار تمام رنجبران این سرزمین رنج‌کشیده، درخواست آزادی فوری زندانیان کارگر و معلم را داشته و با کارگران زحمتکش اعلام همبستگی می‌کند».