به دنبال اعلام آتش‌بس سه روزه از سوی طالبان، اشرف غنی، رییس‌جمهوری افغانستان با استقبال و رعایت آتش‌بس متقابل، دستور آزادی دو هزار زندانی طالبان را به منظور ابراز حسن نیت، صادر کرده است.

دفتر شورای امنیت ملی افغانستان نیز همزمان دوشنبه ۵ جوزا/خرداد، اعلام کرد که صد زندانی طالبان از زندان ولایت پروان آزاد شده است. دفتر شورای امنیت گفته است که این اقدام برای تمدید آتش‌بس و آغاز گفت‌وگوهای مستقیم میان دولت و طالبان صورت گرفته است. براساس اعلامیه دفتر شورای امنیت ملی، قرار است امروز و در آخرین روز آتش بس، شمار زیادی از زندانی‌های طالبان از زندان‌های پل‌چرخی و بگرام آزاد شوند.

طالبان آزادی دو هزار زندانی را «گام خوب» از سوی دولت عنوان کرده اما گفته است براساس توافقنامه دوحه باید پنج هزار زندانی این گروه آزاد شوند.  

اعلام آتش‌بس از سوی طالبان دست‌کم برای دولت که عملیات تهاجمی علیه طالبان را تازه آغاز کرده بود، غیرمنتظره بود. 

پس از حمله مهاجمان مسلح به بیمارستان پزشکان بدون مرز در کابل که دولت افغانستان مسئولیت آن را به‌دوش طالبان انداخت، نیروهای امنیتی افغانستان عملیات سراسری را در مقابل طالبان و دیگر شورشیان آغاز کردند. وزارت داخله/کشور افغانستان شنبه هفته جاری ساعاتی قبل از اعلام آتش‌بس از سوی طالبان گفت که گروه طالبان پس از پایان هفته کاهش خشونت و امضای توافقنامه با آمریکا، بیش از یک هزار و ۶۶۷ غیرنظامی را کشته و مجروح کرده است. به گفته وزارت داخله، گروه طالبان برخلاف تعهدی که به جامعه جهانی و آمریکا مبنی بر کاهش خشونت سپرده بود در این مدت بیش از ۱۱۰ پروژه زیربنایی را تخریب و تنها در یک ماه گذشته در حدود ۳۰۰ بمب کنار جاده‌ای را منفجر کرده است.

مقام‌های امنیتی، دلیل راه‌اندازی عملیات تهاجمی علیه طالبان را افزایش حمله‌های این گروه و عدم تعهد طالبان به صلح عنوان کردند. 

برقراری آتش بس سه روزه در افغانستان مورد استقبال ملی و بین‌المللی قرار گرفته است. در این میان اما رونالد کوبیا، سفیر اتحادیه اروپا در افغانستان گفته است که پس از ۱۹ سال جنگ و توافقنامه دوحه، بیش از ۷۲ ساعت صلح نسبی، این آرامش قبل از «طوفان جدید مرگ و درد» است. سفیر اتحادیه اروپا با آنکه از آتش‌بس استقبال کرده اما افزوده است اگر آزاد کردن زندانیان به منظور اعتماد سازی صورت می‌گیرد، پس بای با آتش‌بس طولانی‌مدت همراه شود. 

رونالد کوبیا هشدار داده است که «رها کردن جنگجویان سابق که می‌توانند فردا دوباره مسلح شوند، بیش از آنکه به اعتماد سازی کمک کند موجب افزایش سلطه (طالبان) می‌شود.»

روند صلح افغانستان به دلیل افزایش ناامنی یا نارضایتی یک طرف‌، بارها به بن بست مواجه شده است. دولت افغانستان سال گذشته حدود یک هزار زندانی طالبان را به خاطر حسن نیت از زندان آزاد کرد و در آخرین مورد دو هفته قبل یک هزار زندانی دیگر طالبان به دلیل مشابه و جلوگیری از شیوع ویروس کرونا از زندان آزاد شدند. اما هر بار و پس از ایجاد امیدواری‌های نسبی این روند با چالش رو به رو شده است. 

با نزدیک شدن به پایان آتش‌بس سه روزه هنوز معلوم نیست که گروه طالبان با درخواست دولت افغانستان و اتحادیه اروپا مبنی بر تمدید آتش‌بس موافقت خواهد کرد یا خیر.