روزنامه‌نگاران در ایران هم غم نان دارند هم غم کار
نیکی محجوب- جمعی از خبرنگاران در ایران می‌گویند حقوقشان کفاف زندگی را نمی‌دهد و اگر دستمزدها سر وقت پرداخت شود، تنها تا نیمه ماه توان تامین هزینه‌های کمرشکن را دارند. اما در کنار دستمزدهای پایین، خط قرمزها و محدودیت‌ها هم کار روزنامه‌نگاران را با بحرانی جدی روبه‌رو کرده است.
ایران‌اینترنشنال با بیش از ۲۰ روزنامه‌نگار در شهرهای مختلف که در روزنامه‌ها یا خبرگزاری‌ها مشغول به کار هستند درباره شرایط کاریشان گفت‌وگو کرده است.
به گفته مصاحبه‌شوندگان، میانگین حقوق روزنامه‌نگاران در استان‌هایی مانند اصفهان، خراسان رضوی، گیلان، آذربایجان غربی و سیستان و بلوچستان بین چهار تا شش میلیون تومان است. این در حالی است که حداقل حقوق در سال جاری کمی بیش از هفت میلیون تومان در نظر گرفته شده است.
«ذره ذره آب می‌شویم»
خبرنگاری در خراسان رضوی با تاکید بر مشکلات معیشتی بر قشر روزنامه‌نگاران گفت: «حقوق در برخی کانال‌های تلگرامی مثل اخبار مشهد از ۷۰۰ هزار تومان شروع و در نهایت به چهار میلیون می‌رسد؛ البته دبیران ممکن است بین ۱۰ تا ۱۲ میلیون حقوق بگیرند.»
بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی که در مرداد ماه منتشر شده، نرخ خط فقر طی یک دهه از ۱۹ درصد به بیش از ۳۰ درصد افزایش یافته است. در واقع بیش از ۳۰ درصد جمعیت ایران زیر خط فقر قرار دارند که جمعی از روزنامه‌نگاران نیز در زمره آن‌ها هستند.
خبرنگاری در اصفهان با تاکید بر اینکه حقوق‌هایشان در یک سال اخیر با تاخیر پرداخت و در مواردی قسط‌بندی شده است، گفت: «حقوق پنج میلیون و ۳۰۰ هزار تومانی با توجه به تورم و گرانی روزافزون عملا بی‌معناست. نهاد یا سندیکایی هم نیست که به آن‌ها شکایت ببریم. هر اعتراضی هم با توبیخ و اخراج همراه می‌شود.»
بر اساس برآوردها، نرخ تورم در یک سال گذشته بالای ۴۰ درصد ارزیابی شده است.
خبرنگار یکی از خبرگزاری‌ها در تهران هم گفت: «روی کاغذ حدود هشت میلیون حقوق می‌گیرم اما با توجه به کسورات مختلف، آخر سر چیزی نزدیک به هفت میلیون و ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومان دستم را می‌گیرد. اینکه چطور ممکن است در تهران با چنین حقوقی زندگی کنم جوابش مشخص است، بر اساس شیفتم قبل یا بعد از کار مسافرکشی می‌کنم. یک بار هم یکی از مصاحبه‌شونده‌هایم را سوار کردم که چندین بار پرسید آیا می‌خواهم درباره مشکلات رانندگی گزارش بنویسم؟ آخرش هم باور نکرد.»
خبرنگار یکی از روزنامه‌ها در تهران اضافه کرد: «از خانواده جدا شده بودم و آن‌قدر شرایط سخت شد که دوباره به خانه پدر و مادرم برگشتم. اما مگر چند نفر چنین امکانی دارند؟ ما ذره ذره آب می‌شویم. حدود ۱۰ میلیون حقوق می‌گیرم اما باز هم دخل و خرجم با هم جور در نمی‌آید.»
خط قرمزهای ساعتی
«معیشت» تنها مشکل پیش روی روزنامه‌نگاران در ایران نیست. به گفته روزنامه‌نگاران، آن‌ها روزانه با انواع محدودیت‌های تازه اعمال شده مواجه می‌شوند.
یکی از این روزنامه‌نگاران درباره فشارها و محدودیت‌های تازه گفت: «کار خبر هم مثل قیمت دلار شده و ساعتی خط قرمز برایمان تعریف می‌کنند.»
او همچنین اضافه کرد: «ممکن است روز گذشته با انتشار گزارشی موافقت شده باشد اما فردای همان روز دبیر سرویس، سردبیر یا مدیر‌مسوول می‌گوید قرار نیست گزارش کار شود و برای اینکه عذاب وجدان را بیشتر کنند می‌گویند: تو مسوولیت بریده شدن نان بقیه را قبول می‌کنی؟»
خبرنگار یکی از خبرگزاری‌ها در تهران عنوان کرد: «محدودیت در نوشتن خبر بسته به وضعیت کشور همیشه بوده. مثلا اعتصاب کارگران هفت‌تپه را تا مدتی نباید پوشش می‌دادیم. بعد هم کاملا نوع واژه‌ها ابلاغ می‌شد اما در جریان اعتراضات سال گذشته همین محدودیت‌ها دو‌چندان شد.»
این خبرنگار افزود: «بعد از کشته شدن کیان [پیرفلک] شوکه بودم و در صفحه شخصی‌ام استوری گذاشتم. کمتر از ۲۴ ساعت نگذشت که از یک شماره ناشناس با من تماس گرفتند و با لحن تندی گفتند استوری را پاک کن و در صورت تکرار، کت بسته از روزنامه می‌بریمت.»
یک روزنامه‌نگار در سیستان و بلوچستان هم با اشاره به جمعه خونین زاهدان گفت: «آن روز شرایط عجیب بود. آن حجم خشونت را هیچ‌وقت ندیده بودم. از همان ابتدا هم به ما گفته شد هیچ خبری درباره کشته‌شدگان کار نشود و اگر قرار باشد چیزی بنویسیم این حمله را باید به اشرار و افراد مسلح منطقه مرتبط کنیم.»
روزنامه‌نگار دیگری که به تازگی از چندین جلسه بازجویی بازگشته است هم عنوان کرد: «قبلا می‌دانستیم چه کلماتی به کار ببریم و چه کلماتی ممنوع است یا حداقل بر اساس نامه شورای عالی امنیت ملی موازین را رعایت می‌کردیم اما از بعد کشته شدن مهسا، شرایط به شدت فرق کرده و هر فشاری را برای محدود کردن روزنامه‌نگاران مستقل اعمال می‌کنند. آن‌ها می‌خواهند ما روزنامه‌نگاران مستقل عملا کار حرفه‌ای نکنیم اما ما همانند نیلوفر [حامدی] و الهه [محمدی] به حرفه روزنامه‌نگاری خود افتخار می‌کنیم و تا می‌توانیم کنار مردم می‌ایستیم.»